پرورش و نگهداری بنجامین

کاشت ، تکثیر ، پرورش و نگهداری بنجامین ( BENJAMINA )

گیاهی بسیار زیباست از خانواده انجیر ( موراسه ) که برگ های کوچک با رنگ سفید و سبز به صورت ابلق در آن دیده می شود. شاخه ها حالت آبشاری و برگ های آن به شکل بیضوی و نوک تیز می باشند .برگها هنگام جوانی سبز روشن هستند و به مرور به رنگ سبز تیره در می آیند.معمولاً بنجامین را به دلیل حساسیت بالا و مقاومت کم در برابر عوامل محیطی روی فیکوس بنجامین پیوند می زنند تا مقاومتر شود که در صورت مشاهده برگ های سبز یکنواخت بهتر است قطع شوند تا گیاه ابلق بهتر رشد کند.
فیکوس بنجامینا (انجیر گریان) که بومی هندوستان است، چنانچه در شرایط مساعد محیطی قرار بگیرد گیاهی است که به سرعت محیط را از آن خود می کند و به سایر گیاهان اجازه رشد نمی دهد. در واقع بزرگترین درختی که در جهان وجود دارد نوعی فیکوس است که در هند واقع شده و مساحتی حدود 2 میلیون متر مربع را در بر گرفته است!

نیازها ( نگهداری و مراقبت از بنجامین )

نور مورد نیاز بنجامین :به نور بیشتری نسبت به سایر گیاهان آپارتمانی نیازمند است اما تابش مستقیم آفتاب را تحمل نمی کند (معمولاً بهترین نور حالتی است که گلدان در زیر سایه بان جنوبی طوری قرار گیرد که آفتاب به گلدان گیاه برسد اما به برگ های گیاه آفتاب نتابد و برگ ها در سایه ( نور کامل ) باشند. یکی از مهمترین عامل ریزش برگها کبود نور است.

نکته :چون بنجامین نسبت به تغییر عوامل محیطی بسیار حساس است و با کمترین تغییری برگ های آن ریزش می کند از چرخاندن و جا به جایی گلدان بپرهیزید.

هنگامی که گیاه تازه خریداری شده را به خانه می آورید برخی از برگ های آن زرد یا قهوه ای می شوند؛ انتظار نداشته باشید برگ های زرد یا قهوه ای یا ریخته ، مجدداً رشد کنند؛ در عوض بهتر است مراقبت کنید که محیط گیاه کاملاً مناسب باشد. برگ هایی که از این پس می رویند می توانند رشد و نمو خوبی داشته باشند.

دما :حداقل درجه حرارت در زمستان 15 و در تابستان حداکثر 24 درجه. در زمستان حتماً باید در اتاق در مکان آفتاب گیر نگهداری شود (نسبت به سرما حساس است) .

خاک :خاک جنگلی یا مخلوطی از خاک برگ ، خاک معمولی و ماسه برای فیکوس مناسب است.بهترین خاک کمپوست ( خاکبرگ ) یا کود حیوانی یا خاک لوم است [مخلوطی از شن ، رس و مواد آلی ( برگ پوسیده ) ] .

تکثیر و ازدیاد بنجامین :تکثیر این گیاه در آپارتمان مشکل است؛ برای تکثیر از قلمه هایی که حداقل یک برگ همراه دارد استفاده شود. فیکوس بنجامین را میتوان از اواسط بهار تا اوایل تابستان تکثیر کرد. البته این کار صبر و حوصله فراوان می خواهد. قلمه ای انتهایی ساقه را به طول ۸ تا ۱۰ سانتیمتر با قیچی باغبانی جدا کنید و در پودر هورمون ریشه زایی فرو ببرید و تک تک در گلدانی با قطر دهانه ۶ سانتیمتر، حاوی خاک برگ  کمپوست مخصوص بذر و قلمه  قرار دهید و با کیسه پلاستیکی بپوشانید. این در صورتی است که محیط خیلی خشک باشد. افتادن ناگهانی برگ، علامتی برای روبه نابودی رفتن یا و اشکالی در عمل تکثیر است. اگر ریشه دهی سالم و مناسب انجام شد، قلمه ها را در گلدانی با قطر دهانه ۱۱ تا ۱۳ سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت بکارید.

توضیح دوم نحوه قلمه زدن بنجامین :
از ساقه نیمه چوبی گیاه می توان قلمه‌هایی با میانگره های کوتاه که 20-15 سانتیمتر طول، به اندازه قطر یک مداد معمولی ضخامت دارند تهیه کرد. منظور از ساقه نیمه چوبی ساقه ای است که سبز و تازه نباشد اما هنوز نیز انعطاف خود را حفظ کرده و چوبی نشده باشد. برش را برای جدا کردن قلمه از گیاه مادری در زیر یک گره بزنید(گره منطقه اتصال برگ به ساقه است).

برگهای موجود در یک دوم قسمت پایینی قلمه را جدا کنید اما باقی ماندن حداقل یک برگ بر روی قلمه ضروری است و حداکثر نیز تعداد 4-3 برگ قابل قبول است . توجه داشته باشید که هر مقدار تعداد برگها بیشتر باشد خطر از داست دادن آب از قلمه نیز بیشتر است و این مسئله به پژمردن و خشک شدن قلمه ها کمک می کند. اما تمامی برگها را نیز نمی توان حذف کرد زیرا وجود برگ برای ریشه زایی قلمه ها ضروری است.

بهترین زمان گرفتن قلمه در فصل تابستان است از مخلوط پیت موس+پرلایت (به مقدار مساوی) می توان برای کاشت قلمه ها استفاده کرد. ابتدا مخلوط کاشت را به خوبی آبیاری کنید تا خیس شود و سپس مدتی صبر کنید تا آب اضافه خارج شود و سپس برای کاشت قلمه ها استفاده کنید. بکارگیری هورمونها (پودرهای) ریشه زایی به ریشه زایی قلمه این گیاه کمک می کند.

نکته : گلدان حاوی قلمه را می توان با پلاستیکی شفاف پوشاند تا حفظ رطوبت در اطراف قلمه ها بیشتر شود . البته بهتر است که روزانه به مدت یک تا دو ساعت پلاستیک را برداشت تا مانع از شیوع بیماری های قارچی به دلیل رطوبت بالای محیط شویم اما مابقی روز بهتر است که پلاستیک بر روی قلمه ها باشد.

گلدان را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید و در این مدت دمای 21 الی 26 درجه سانتیگراد مناسب است. سعی کنید تا بستر کاشت هرگز خشک نشود و به شکل منظم به آن آب دهید. اگر شرایط مساعد باشد شکل گیری ریشه ها حدود دو تا سه هفته طول می کشد و بعد از حدود 8 هفته می توان نسبت به انتقال گیاهان جوان به گلدانهای جدید اقدام کرد.

ریشه زایی قلمه بنجامین در آب : می توانید قلمه بنجامین را در مخلوط اب و دارچین نیز ریشه دار کنید . وو بعد به گلدان انتقال دهید. قلمه را تا ریشه زایی کامل و استقرار موفق در گلدان در سایه نگهداری کنید.  دارچین از بروز مرگ ناگهانی گیاه که در اثر حمله قارچ های مضر صورت می گیرد گرفته می شود.

عمل خوابانیدن هوایی و همچنین پیوند نمونه‌هایی که برگهای ابلق دارند بر روی نمونه‌هایی با برگهای سبز رنگ از دیگر روشهای تکثیر این گیاه است.زیرا نمونه هایی که برگ معمولی و سبز رنگ دارند سیستم ریشه ای نستبا قوی تری نیست به نمونه های با برگ ابلق دارند بنابراین پیوندک را از انواعی که برگسار با رنگ مورد نظر دارند تهیه می کنند و بر روی پایه ای معمولی پیوند می زنند. با این عمل علاوه بر داشتن گیاهی با تاجی با رنگ ابلق میتوان نسبت به تهیه گیاهانی کوتاه قامت نیز اقدام کرد.از روشهای مختلف پیوندزنی در این مسئله استفاده می شود.

آفت ها و بیماری ها و درمان بنجامین فیکوس :

برگهای فیکوس، رنگ پریده شدند و لکه های قهوه ای زیر برگها و روی ساقه وجوددارند: با یک حشره کش نفوذی لکه ها را خیس کنید تا هر دو هفته یک بار، گیاه را سمپاشی نمائید تا علایم برطرف گردد.

لکه های پهن و آبکی و سیاه روی برگهای بنجامین نشانه بیماری قارچی روی بنجامین فیکوس است. لکه های موجود را با آب و صابون خیس کنید.

زرد شدن و ریختن برگ بنجامین : آبیاری زیاد از حد و باتلاقی شدن خاک، برگها را زرد کرده ومی ریزاند . آبیاری را کمتر کنید اجازه دهید ما بین دو ابیاری سطح خاک خشک شود.

تار عنکبوتی شدن سطح زیر برگها هم حاصل فعالیت کنه قرمز می باشد. با سمپاشی توسط کنه کش و یا حشره کش نفوذی ، علایم رابر طرف کنید
هوای گرم و خشک محیط، می تواند باعث خشکی و شکنندگی برگها شود.

برگهای جدید ریز هستند:  یا گلدان را بزرگتر کنید یا به تغذیه مصنوعی و کود دهی بپردازید.

ریزش برگ بنجامین : اگر برگ‌ها سالم و سبز هستند ولی سقوط می‌کنند احتمالا نور کم است، گلدان را به روشنایی ببرید. کم‌آبی هم موجب این عارضه می‌شود، پس آبیاری را منظم کنید. بعضی مواقع سردشدن ناگهانی اتاق و آبیاری با آب سرد علت ریزش برگ سبز است . هر گونه شوک محیطی می تواند باعث ریزش برگ ها شود.

نکته :اگر بخواهید برگ‌ها همیشه براق باشند ماهی یک‌مرتبه باید برگ‌ها را شست‌وشو داد و این‌کار بوسیله اسپری مخصوص براق کردن برگ‌ها انجام می‌شود.

نکته : برای اشخاصی که در نگهداری گیاهان آپارتمانی تازه کار هستند نگهداری بنجامین توصیه نمی شود زیرا گیاه خیلی حساسی است. بنجامین نسبت به تغییر عوامل محیطی بسیار حساس است و با کمترین تغییری برگ های آن ریزش می کند از چرخاندن و جا به جایی گلدان بپرهیزید.هنگامی که گیاه تازه خریداری شده را به خانه می آورید برخی از برگ های آن زرد یا قهوه ای می شوند و یا برگ های بنجامین ریزش می کنند . با تغییر شرایط محیطی ریزش برگ بنجامین عادی هست . بهتر است بعد از ریزش برگ گیاه خود را هرس کنید و از ان به خوبی مراقبت کنید تا دوباره جوانه های جدید بزند.

بونسا بنجامین : بنجامین را می توان با هرس ریشه و ساقه به صورت بونسا نیز پرورش داد .

منابع :

MGONLINE.COM – ANZALIFLOWERS.PERSIANBLOG.COM – SHARGHNEWSPAPER.COM – golestan-ali.com – tebyan.net- bostane.ir – nargil.ir

«پرورش گل در باغ، خانه، آپارتمان» نوشته مهندس حسن حسنی زاده