گیاهشناسی:
گیاهی که امروز به بامبو یا بامبوخوش‌شانس معروف است در واقع اصلا از خانواده نی‌ها یا خیزران‌ها نیست و از تیره Dracaena است با نام علمی Dracaena sanderiana و به اسامی تجاری دیگری مانند دراسینای روبانی، بلژیکی همیشه سبز، یا گیاه روبانی و بالاخره بامبو خوش‌شانس شناخته می‌شود.
این گیاه بومی کامرون در مناطق استوایی غرب آفریقا و نواحی کوچکی از آسیای جنوب شرقی است. این گیاهان در بوته‌های به هم فشرده رشد میکنند و ارتفاعی بالاتر از ۱.۵ متر میتوانند داشته‌باشند. معمولا برگها به درازای ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر و عرض تا ۴ یا ۵ سانتی‌متری به رنگ سبز تیره یا ابلق به صورت سبز و سفید یا سبز و زرد دیده‌میشوند. امروزه در جهان به عنوان گیاه تزئینی چینی معرفی و بازاریابی میشود ولی در واقع اینچنین نیست و این گیاه بومی اغلب نقاط آسیا نیست.

انواع گیاه بامبو : به گونه های مختلفی تقسیم می شود که مهمترین آنها عبارتنداز:

۱٫ گل بامبوي جوانه: این نوع بامبو از قسمت های وسط ساقه تشکیل می شود . برگ ها ازجوانه ي کنار ساقه می رويند .
طول ساقه های نوع جوانه بين ۵۰تا۱۲۰ سانتی متر و رنگ برگ ها در این نوع ، سبز است .

۲٫ گل بامبوي برگ سبز : در اين نوع بامبو ، رنگ برگ ها سبز پررنگ است و ارتفاع ساقه به ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متر مي رسد .

۳٫ گل بامبوي طلايی : رنگ برگ ها در بامبوي طلايي ، سبز کم رنگ است که رگه های سبز پر رنگي در آن ديده مي شود ، اما بعضی از انواع این گونه دارای برگ های سبز کم رنگ یکدست است.

۴٫ گل بامبوي سیلور ( ابلق ) : این گونه از بامبو دارای برگ هایی به رنگ سبز کم رنگ و پر رنگ است و طول ساقه ي آن به ۱۲۰ سانتی متر مي رسد .

گل بامبو از نظر نوع پیچ نیز دارای تقسیم بندی می باشد :

۱٫ پیچ فنری :
یکی از پر طرفدارترین پیچهای بامبو می باشد و از نظر تعداد پیچ نیز به دسته های تک پیچ ، دو پیچ ، سه پیچ و چهار پیچ تقسیم می شود .
۲٫ پیچ o :
به دلیل شباهت زیاد این نوع پیچ بامبو به کلمه o انگلیسی به این نام معروف شده است .

۳٫ پیچ s :
به دلیل شباهت زیاد این نوع پیچ بامبو به کلمه s انگلیسی به این نام معروف شده است .

کشت و کار و نگهداری گل بامبو :

گونه‌های مختلفی از دراسیناها در خانه‌ها نگهداری میشوند و بسیار مقاومت از خودشان نشان میدهند. و امروزه بامبوها به دلیل سادگی نگهداری و زیبایی نسبی بسیار پرطرفدار هستند. علاوه بر اینها از آنجا که در فرهنگ فنگ‌شویی معتقدند که این گیاه شانس به ارمغان می‌آورد بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند.

بامبو با شرایط آب و هوایی ثابت، سازگار است. از این رو از نگهداری بامبو مقابل باد کولر، نزدیک بخاری یا شومینه و یا جلو دری که بعضی اوقات نسیمی از لای آن می وزد، خودداری کنید و همچنین از جا به جا کردن آن بپرهیزید، چرا که این گیاه بعد از مدتی به مکانی که در آن قرار دارد عادت می کند و جا به جایی ممکن است ضربه ی جبران ناپذیری به گیاه وارد کند و باعث زرد شدن برگ های آن شود.

از بامبو به عنوان گیاهی اجتماعی یاد می شود . زمانی که تعداد زیادی از اين گياه در کنار یکدیگر قرار گیرد ، سرعت رشد آن افزایش می یابد

تاثیر رنگ ها بر روند رشد گل بامبو

رنگ قرمز : اصولا گياه بامبو به رنگ هاي شاد به خصوص قرمز واكنش مثبتي نشان مي دهد .
تجربه نشان داده كه اگر مكان نگهداري اين گياه با رنگ هاي شاد مثل نارنجي و قرمز تزئين شده باشد ، برگ هاي اين گياه با سرعت بيشتري رشد مي كنند و امكان زدن جوانه هاي بيشتري را فراهم مي سازند . همچنين وجود رنگ هاي گرم در مكان نگهداري گل بابو ، طول عمر گياه را افزايش مي دهد .

رنگ مشکی : ازآنجا كه بامبو به نور غیر مستقیم خورشید نیاز دارد ، رنگ مشکی تاثیر منفی بر روند رشد آن مي گذارد و در صورتی که مدت زمان زیادی گياه در معرض رنگ مشکی قرار گيرد ، پژمرده مي شود و به تدريج از بين مي رود.

نور بامبو : روی هم رفته نور غیر مستقیم برای این گیاهان بهتر است چرا که در نور مستقیم برگها دچار سوختگی شده و زرد میشوند.

خاک گل بامبو : این گیاه توانایی زندگی در خاک را دارد ولی رایج شده‌است که در آب نگهداری و فروخته میشود. و خود گیاه هم مشکلی با این مساله ندارد و به خوبی در آب زندگی میکند.

گياه بامبو فقط در خاک های مخصوص مي تواند به زندگی ادامه دهد . از خصوصیات این نوع خاک ها ، قابليت نگهداری آب به مدت طولانی را مي توان نام برد . رشد بامبو در این خاک ها افزایش می یابد.

گل بامبو در خاک ژله ای :
به منظور نگهداری گياه بامبو در خاک ژله ای ابتدا باید بامبو را در آب قرار داد تا ریشه كند .حدودا دو ماه ونيم پس از آنکه بامبو به ریشه نشست می توان آن را داخل خاک های ژله ای قرار داد . در زمان هایی که قصد تعويض يا شارژ خاک ژله ای را داشتید ، بامبو را داخل آب نگهداری كنيد . لازم به ذكر است در اين روش نگهداري ، املاح مورد نیاز بامبو از طریق خاک ژله ای تامین می شود .

آب: در روش نگهداری بامبو در آب نباید تمام ساقه را در آب قرارداد ، بلکه باید فقط ۳ تا ۵ بند پايین آن در آب باشد . اگر تمام ساقه داخل آب قرار گیرد ، ريشه تمام سطح ساقه را مي پوشاند و اين از زيبايي گياه مي كاهد.  بهتر است آب بامبو را هر دو هفته یا حداکثر یک ماه عوض کرد.

آب استفاده شده باید آب سبک بوده و فلوراید آب کم باشد، در واقع بهتر است از آبهای دستگاههای تصفیه آب خانگی یا از چشمه‌های طبیعی که میدانیم آبشان سبک است استفاده کرد. (در مناطق کوهستانی آب شرب لوله‌های آب شهری سنگین است و در صورت استفاده برای بامبو نتایجی مانند زرد شدن برگها و تنه گیاه یا رشد بسیار کم و عدم طراوت لازم را به همراه دارد.).

همچنین کلر زیاد در آب برای بامبو مشکل ایجاد میکند.

بامبو  گیاهی است که هم از طریق ریشه و هم از طریق برگ تغذيه مي كند

دما: دمای آب بهتر است بالاتر از ۱۵ درجه سانتیگراد حفظ شود و این گیاه به خوبی در دمای معمولی خانه‌ها از بهار تا زمستان هماهنگی پیدا میکند.

کود مناسب گل بامبو :

برای بامبو مانند هر گیاه دیگری عناصر مورد نیازش را میتوان از طریق کودهای کامل فراهم کرد. کودهایی که عناصر پر مصرف و کم مصرف را داشته‌باشند. و به صورت ماهانه در آب گلدان بامبو حل میشود.  (قطره‌های اختصاصی برای بامبو هم در واقع همین کودهای شیمیایی کامل هستند و هیچ مارک یا برند خاصی بر دیگری ارجحیت بسیار زیادی نمیتواند داشته باشد.)

روشهای پیچ دادن ساقه گل بامبو :

اصولا از وقتی این گیاه به صورت فرم داده شده عرضه شد ارزش اقتصادی پیدا کرد. چند روش برای پیچ دادن به این گیاه وجود دارد که اغلب در محیطهای گرم و مرطوب قابل اجرا هستند. زیرا در چنین محیطی گیاه با سرعت بیشتری رشد میکند و زمان لازم برای پیچ دادن کمتر است.

تئوری اول :
گیاه را در محیط تاریکی پرورش میدهند که نور پرشدت مصنوعی روی گیاه متمرکز میشود (مانند یک لامپ هالوژن) سپس این نور حرکت میکند و گیاه در تعقیب نور حرکت مارپیچی انجام میدهد و ساقه فرم Spiral را مارپیچی پیدا میکند.
برای این منظور، جعبه ای را انتخاب کنید که از گیاهان بامبوی شما بلندتر باشد. انتها و یک سمت آن را ببرید و داخل گلدان حاوی بامبوها قرار دهید. جعبه را طوری روی گیاه قرار دهید که قسمتی را که بریده اید به سمت پنجره باشد. بالای جعبه و سه طرف دیگر آن نیز پوشیده باشد. بعد از مدتی متوجه خواهید شد که ساقه گیاه به سمت نور خم شده و به آن سمت گرایش دارد. بعد از اینکه چرخش محسوسی در ساقه گیاه پدید آمد، آرام آرام گلدان را حدود دوسانت بچرخانید. گیاه همچنان به سمت نور خواهد چرخید و اگر شما هر بار گلدان را آرام بچرخانید ، بعد از مدت زمانی شاهد بامبوی پیچ دار زیبایی خواهید بود. گیاه بامبو رشد بسیار کمی دارد ( حدود ۳ تا ۹ سانت در سال) بنابراین این عمل احتمالا مدت زیادی طول خواهد کشید.

تئوری دوم : گیاه را در قالبهای شفافی پرورش میدهند که قابلیت باز شدن دارد وقتی گیاه در قالب پیچ داده شده رشد کرد و به شکل دلخواه رسید قالب را برمیدارند.

تئوری سوم : گیاه را به طور مداوم با دست فرم میدهند.

تئوری چهارم:
منبع نور را فقط از یک جهت ثابت نگه میدارند و هر روز گیاه را در ظرفش میچرخانند، چون گیاه خاصیت نورجذبی دارند و به طرف نور چرخش میکنند این کار موجب پدیدار شدن حالت مارپیچی میشوند.
تئوری پنجم:
گیاه بامبو را به مدت طولانی حدود یک ماه خارج از آب ولی در شرایط رطوبتی ۹۰درصد نگهداری میکنند. گیاه نمی‌میرد ولی بدنش نرم و منعطف میشود در این زمان بامبوها را به قالبها می‌بندند و دوباره به آن آب میدهند. وقتی آوندها دوباره بازسازی شدند گیاه سفت و محکم شده و حالت قالب را به خود میگیرد.

تکثیر ، قلمه زدن و ازدیاد گل بامبو :

در محیط طبیعی این گیاه بیشتر به صورت پاجوش تکثیر میشود ولی قلمه آن بسیار ساده است و کافی است طولی بیشتر از ۲۰ سانتی متر را برید و در گلدان جدید گذاشت. در صورت محافظت از بیماریها و فراهم نمودن کیفیت محل لازم، قلمه جدید در حدود یک ماه ریشه تولید میکند و جوانه‌های جدید آن ظاهر میشوند.

در تکثير گياه است بهتر است قلمه را از ۲ تا ۵ سانتي متر از زير گره ساقه جدا كنيد.  قلمه ها بهتر است بالای سه گره داشته باشند . گره اولين جايي است که جوانه بامبو از آنجا بوجود آمده است. این منطقه وقتي از ساقه جدا شود به زودي ريشه مي دهد و گياه جديدي بوجود مي آيد. به همین دلیل مهم است که آن را طوري کوتاه کنید تا جوانه گره کاملا دست نخورده باقی بماند. بعضی از مردم اصرار دارند كه باید قلمه را زاويه دار برش زد تا ريشه دهد. این امر مهم نیست شما می توانید برش را به صورت صاف و بدون زاويه نيز انجام دهيد.

محل بريدگي را در ساقه اصلي با گرد زغال يا خاكستر سيگار بپوشانيد تا شيره گياه نتواند از آن خارج شود. بهترين فصل براي تكثير اين گياه بهار يا تابستان و دماي مناسب حدود 20 درجه سانتيگراد است. چنانچه نكات فوق رعايت شوند قلمه‌هاي اين گياه در آب، درون دانه‌هاي ليكا و آب ريشه‌دار مي‌شوند، ولي ريشه‌دار شدن قلمه در درون دانه‌هاي ليكا و آب مطمئن‌تر است.

بیماریها و آفات گل بامبو :

بامبو با شرایط آب و هوایی ثابت، سازگار است. از این رو از نگهداری بامبو مقابل باد کولر، نزدیک بخاری یا شومینه و یا جلو دری که بعضی اوقات نسیمی از لای آن می وزد، خودداری کنید و همچنین از جا به جا کردن آن بپرهیزید، چرا که این گیاه بعد از مدتی به مکانی که در آن قرار دارد عادت می کند و جا به جایی ممکن است ضربه ی جبران ناپذیری به گیاه وارد کند و باعث زرد شدن برگ های آن شود.

گياه بامبو با اينكه گياه بسيار مقاومي است باز هم احتمال بيمار شدنش وجود دارد. يكي از موارد تشخيص بيمار بودن گياه باميو اي است كه آبي كه گياه در آن قرار داده شده زود به زور زرد و كدر مي شود. در چنين مواقعي بايد راهكار درماني را از يك كارشناس جويا شويد.

شیره دار شدن و چسبناک شدن برگها علامت وجود شته‌ها و یا آفات مکنده‌ی دیگری است که شیره گیاهی را میمکند و باقی مانده آن روی برگ میماند و محل تجمع قارچهای اغب سیاه رنگی شبیه دوده میشود. برای درمان باید با سمومی که علیه آفات مکنده هستند سم پاشی شود. مانند مالاتیون یا متاسیستوکس و …

زرد شدن برگها هم در اثر فشاری است که آفت وارده آورده و گیاه را ضعیف کرده‌است. بهتر است پس از سم پاشی کودیاری گیاه به تاخیر نیافتد و مرتبا حداقل ماهانه یکبار کود کامل به گیاه بايد داد.

قارچها و گل بامبو : اصولا محیط مرطوب و گرم بهترین محل برای رشد قارچهاست بنابراین گلدان بامبو میتواند به راحتی آلوده به قارچهای فسادآور بشوند که روی تنه و برگهای گیاه فعالیت بکنند و موجود فساد بامبوها بشوند. برای جلوگیری از شیوع قارچها سعی کنید ظرف بامبو را هنگام تعویض آب با مواد ضدعفونی کننده مانند وایتکس و… ضدعفونی کنید. نگذارید آب سبزه ببندد یا کدر بشوند.
قارچهای سیاه پودری روی برگها را با قارچکشها میتوان از بین برد.
در انتخاب و خرید بامبو دقت کنید تا گیاهی که میخرید سالم و عاری از قارچها باشد. علایمی مانند کپک زدگی روی ساقه. خوردگیهای لزج مانند روی ساقه و سفیدکها و سیاهکهای روی برگها علایم قارچها هستند.

برطرف کردن عیوب گل بامبو :

در مقایسه با سایر گیاهان- بامبو گیاهی است که واقعا به مراقبت کمی احتیاج دارد. فقط آب آن را عوض کنید، در معرض نور ملایم قرار دهید و هر از گاهی کود بسیار کمی به آن بدهید. اما بعضی اوقات ممکن است گیاه شما با مشکلاتی روبه رو شود . در پائین مشکلاتی را که ممکن است گیاه با آن درگیر شود و راه های برطرف کردن آن، آورده شده است:

اگر گل بامبو دچار پوسیدگی ساقه شد چه باید کرد؟
در محل پوسیدگی ساقه که به رنگ زرد در می‌آید و لهیده مانند میشود، آوندها از بین میروند و گیاه دیگر نمیتواند آب به قسمتهای بالایی برساند. و خطر مرگ کل گیاه را تهدید میکند. بنابراین ساقه را باید بالاتر از محل پوسیدگی برید تا آوندهای سالم مشاهده شوند (سطح برش سفید و سالم دیده شود).

* برگ بالائی قهوه ای شده است: در آب گیاه، فلوراید وجود دارد و یا محیط اطراف آن خشک است. برای حل این مشگل ، اگر از آب لوله کشی برای گیاه استفاده کنید، آن را حتماً تصفیه کنید. اگر از کودهای شیمیایی استفاده میکنید ، فوراً آب گیاه را عوض کنید وتا چند ماه اصلا به گیاه کود ندهید. رطوبت اندک نیز به قهوه ای شدن برگ های بالایی کمک میکند. فراموش نکنید که بامبو گیاهی است استوایی وعاشق رطوبت بالا. اما به این معنی نیست که گیاه را مکرراً آبیاری کنید چرا که در حقیقت برگ ها آب ندارند نه ساقه!
* برگها زرد شده اند: نور زیاد است و یا از کود شیمیایی استفاده شده است. فوراً آب گیاه را عوض کنید ، محل گیاه را دورتر از نور قرار دهید و برای مدتی به گیاه کود ندهید.
*ساقه ها از پائین شروع به زرد شدن می کنند: احتمالاً بیش از اندازه به گیاه کود داده شده است. متاسفانه در این حالت کار زیادی از دست شما ساخته نیست. در این حالت فوراً آب گیاه را عوض کنید و اصلا به آن کود و یا مواد مغذی ندهید. اما شانس گیاه برای دوباره ترمیم شدن بسیار کم است. در این حالت می توانید ساقه را از محلی که زرد شده ببرید و دوباره آن را در آب قرار دهید تا ریشه تشکیل شود. اما اگر بین چندین بامبوی موجود، این اتفاق فقط برای یکی از آنها افتاد و یکی از آنها زرد شد، می توانید همان را از مجموعه بامبوها خارج کنید.
* ساقه ها قهوه ای یا خمیده می شوند: ریشه ها فاسد شده اند. احتمالاً به دلیل کود دادن بیش از حد گیاه و یا آبیاری بیش از اندازه خاک گیاه است. در این حالت برای ریشه ها هیچ کاری نمی توانید انجام دهید و تنها کاری که می توان انجام داد این است که ساقه گیاه را بریده و آن را دوباره در آب قرار دهید تا مجدداً ریشه ها تشکیل شوند.

– حشرات( و یا کرم در آب به وجود آمده یا اجزاء سفید رنگ پائین ساقه را گرفته اند ): در این حالت گیاهان را از گلدان خارج کرده و و در ظرفی که حاوی چند قطره مایع ظرفشوئی است قرار دهید. سپس گیاه را خارج کرده، کامل خشک کرده و با آب خوب بشوئید. گلدان گیاه،سنگ های تزئینی و تیله ها را هم کاملا شسته، مجدداً گلدان را پر از آب نموده و گیاه را داخل آن قرار دهید.
* جلبک در آب به وجود آمده است: نور یا کود شیمیایی زیاد به گیاه رسیده است.در این مورد ، اگر از کود گیاهی استفاده می کنید، گلدان مات بهتر است. ساقه، گلدان و سنگ های تزئینی را به دقت بشوئید ، گلدان را مجدداً پر از آب کرده و گیاه را داخل آن قرار دهید

جواب چند سوال در مورد گیاه بامبو:

اگر پژمردگی و زرد شدن در تمام برگها مشاهده میشود احتمالا باید مشکل از آب بامبو باشد. یعنی آب به برگها نمیرسد. یا کیفیت مطلوبی ندارد. اگر ساقه سالم باشد و ریشه‌ها تندرست باشند احتمالا کیفیت آب خوب نیست. (سنگین است. آلودگی دارد. کلر زیادی دارد و …) و اگر نه آب خوب است و سافه و ریشه هم سالم هستند. باید دنبال عوامل محیطی دیگر مانند نور، دما یا آفات و بیماریها بود.

من یک شاخه بامبو خریدم بعد از چند روز به دلیل داشتن قارچ در ساقه ته آن لزج و سیاه است .بعد از جایی که خراب شده بود ساقه را کوتاه کردم ولی هنوز همان مشکل قبل را دارد ؟
ج:
شما باید ساقه را از جایی قطع کنید که بافت سفید رنگ (مایل به شیری یا زرد روشن) کاملا به وضوح نمایان شود و دیگر لکه‌های قهوه‌ای یا زرد روی آوندها وجود نداشته باشد. حتی ذره‌ای قارچهای فعال روی آوندها بماند گسترش خواهد یافت و جلوی رشد گیاه را خواهد گرفت.
اگر قطع کرد ساقه جواب نداد باید از قارچ کشها استفاده کنید. مانند بنومیل. کارتان و … (ترکیبات گوگرد طبیعی هم خاصیت قارچ کشی دارند)
بسته به دوز سم روی بامبو قارچ کشی کنید. بسیار باید احتیاط کنید که به گیاه صدمه نرسد. سم را خارج از آب استفاده کنید و اشکالی ندارد که بامبو تا ۲۴ ساعت هم بیرون آب بماند. سعی کنید قسمتهای آلوده را بهتر سم پاشی کنید.

روی برگهای گیاه من وبیشتر در زیر آن پر شده از دانه های قهوه ای که همراه باتار هایی شبیه تار عنکبوت است در ضمن بر گها حالت دانه دانه زرد رنگ به خود گرفته اندلطفا راهنمایی بفرمایید؟
ج:
حشرات بسیار زیر قهوه‌ای یا سیاه رنگ که معمولا پشت برگ تجمع میکنند و تار میتنند اصولا باید از کنه‌ها باشند.
شما بهتر است که از سموم کنه کش با دوز پایین استفاده کنید. (مثلا اگر دوز سم یک در هزار باشد به صورت نیم در هزار درست کنید.)

 

من چند شاخه بامبو خریدم موقع خرید بسیار شاداب بودن فروشنده گفت با قیچی باغبانی ازچند سانتی متر پایین ببرم بعد داخل آب بزارم البته ریشه نداده بودن منم همین کارو کردم واز اونجایی که شنیده بودم کود مایع واسه گیاه خوبه خونه یه بطری کود مایع داشتیم (محلول آبی رنگ)البته مخصوص محصولات باغی۶قطره از اونو داخل آبش ریختم پس از ۴روز متوجه شدم گیاه داره پژمرده میشه آب آوندها خشک شده و رگبرگها مشخه که چروک شده الان داخل آب خالی گذاشتم آیا امیدی به زنده شدن دوباره گیاه هست ؟
ج:
من ۲ عدد بامبو پیچ دار دارم (لاکی بامبو) و رشد ۸ ماهه آنها در آپارتمان با نور غیرمستقیم به رشد برگها با طول یک متر منجر شده است و به نظرم قد کشیدن بیشتر آنها از زیبایی آن کم می کند و قصد تکثیر آنها را دارم ۲ روش برای آن پیدا کرده ام یکی همان جدا کردن ۲۰ سانت از ساقه در انتهایی که ساقه ریشه داده است و یکی که در نمایشگاهی دیدم بامبو ها از بند آخری که پیچ خورده و به برگ متصل می شده قطع می کنند و تعدادی از برگها را جدا کرده تا قسمت بالایی گیاه در آب بتواند ریشه کند و قسمت ساقه بهمراه پیچش هم در آب باقی بماند تا در همان قسمت بالایی (پیچ) جوانه بزند.به نظر شما روش دوم را می توانم بکار بگیرم؟

تصاویری از مشکلات و بیماریهای گل بامبو :

منابع :  – payamsalam.ir – funbees.ir – bartarinha.ir – bostane.ir – golestan-ali.com