آموزش پرورش حرفه ای مرغابی و اردک با تمام نکات ریز

اردک از حیواناتی به شمار می‌رود که علاقه زیادی به آب دارد و بسیاری گمان می‌کنند که زندگی در خشکی برای حیوان با لذت و رضایت همراه نیست . ولی باید دانست که برخلاف تصور، تجربه نشان داده‌است که اردک خیلی زود به تغییر محیط و وضع موجود عادت کرده وبه آسانی قادر است کمبود آب و دریاچه و امثال آن را با مراتع و علف زارهای سبز و خرم جبران نموده وحتی پرورش به طریقه بسته را به نحوی که در مویر سایر طیور اهلی جریان دارد به آسانی و خوبی تحمل نماید .
در مورد ساختمان جایگاه ولانه مرغابی ها شرایط و اصولی که برای مرغداری‌ها باید در نظر گرفته شود عیناً جهت لانه‌های مرغابی قابل اجرا می‌باشد، منتهی باید در نظر داشت، چون مرغابی ها عادت دارند تمام مدت شب و روز را در هوای آزاد زندگی کنند و دائماً در حال حرکت و فعالیت باشند لذا باید سعی شود تا حد امکان محوطه‌های محصور و وسیع و بزرگی را در جلوی هر لانه برای مرغابی ها اختصاص داد که حیوانات بتوانند در مواقع لزوم از جایگاه‌های خود خارج شده ودر آن قسمت به جست‌وخیز بپردازند.

یک نکته : مرغابی لغت عامیانه ای است كه به همه برندگانی مانند اردك ها و بغضآ غاز ها گفته می شود و از نظر پرنده شناسی پرنده ای به نام مرغابی نداریم. و اما تفاوت بین غاز و اردك از نظر ظاهری غازها بزرگتر، گردن بلند تر و افراشته تر، پر سر و صدا تر هستند و لی اردك ها كوچك جثه تر، با گردن كوتاه تر و كم سر و صدا تر هستند. از نظر رفتار تغذیه ای اردك ها در آب سر و ته می شوند و از مواد غذایی داخل آب تغذیه می كنند. شما معمولا غازی رو نمی بینید (به دلیل جثه بزرگتر) كه مثل اردك در آب سر و ته بشه و برای تغذیه سرش رو در آب فرو كنه.

فضای لازم پرورش اردک و مرغابی

 

در مورد اردک ها چون همانند بلدرچین عا نیاز به نگهداری در سبد یا همان سالن اولیه ندارند مستقیمآ به قفس ها منتقل می شوند و یا نهایتآ تنها به مدت یک هفته بر روی تور های فلزی بر روی کف یا همان بستر نگه داری می شوند و علت این عمر این است که به دلیل درست بودن جوجه های یک روزه اردک و رشد سریع آن ها جوجه اردک ها از لابه لای قفس خارج نمی شوند و نکته دیگر این که چون در بین انگشتانشان پرده ای گوشتی وجود دارد پای آن ها در لابه لای تور های فلزی گیر نمی کند و یا این که از بستر پوشال با ارتفاع 5 الی 15 سانتی متر برای سنین مختلف استفاده شود و نکته مهم این که از هرگونه رول یا کفی به لحاظ شرایط خاص فیزیولوژیکی پرنده در بستر خودداری گردد . به هر حال جوجه های اردک را از یک روزگی تا کشتار می توان درون همان قفس ها نگه داری نمود.

پس باید فضای لازم جهت پرورش اردک ها در قفس را بر مبنای حد اکثر وزن و اندازه در نظر گرفت که به ازای هر اردک بالغ به فضایی معادل 6-5 اردک در هر متر مربع و یا به ازای هر اردک حدود 2/0 متر مربع و 220 سانتی متر مربع برای جوجه اردکم هایی که با سن یک هفته 290سانتی متر برای هر جوجه اردک تا سن سه هفته ای در شرایط پرورش نیاز داریم که میتوان قفسی را با ابعاد  یکصد سانتی متر در یکصد و سی سانتی متر را برای 8 قطعه اردک بالغ و 10 قطعه جوجه اردک کوچک تر از بالغ طراحی کرد جهت آبخوری 4/0 سانتی متر و برای سنین بالاتر باید طول و عرض و عمق آبخوری را به گونه ای در نظر داشت که اردک بتواند سرش را به طور کامل درون آن فرو برد که شاید بتوان رقمی حدود 7 سانتی متر را بتوان معرفی کرد و دانخوری  3/1-5/2 رسانتی متر فضا را برای دو هفته اول زندگی بسته به سیستم پرورش که در حین و یا همان ابتدای پرورش خود پرورش دهنده بهتر از هز کسی متوجه آن می شود اختصاص داد و برای سنین سه هفتگی به بعد باید حدود 9/3 سانتی متر به ازای هر اردک در نظر گرفت اختصاص می دهیم ولی ما در فارم ازمایشی در فضایی برابر 6 اردک در هر متر مربع به نتایجی مطلوب و برابر با فضای پرورش برسیم ولی چون شرایط پرورش در فارم هایی با هدف تولید بسیار متفاوت تر است نسبت به شرایط فارم های آزمایشی ما همان فضا در فارم پرورش را توصیه میکنیم.

به هر جهت این شیوه پرورشی به دلایل اثرات سوء عصبی و روانی که در تولید پرنده به غیر گله های تخم گذار آن و در نتیجه مسائل اقتصادی آن یا سایر نکات دیگر چون خوراک و… به هیچ وجه مگر در شرایط استثنایی و کمبود فضا توصیه نمی شود.

فضای لازم پرورش اردک با توجه به سن

از ۱-۵ روزگی ۱۴-۱۶ قطعه در متر مربع

از ۱۰-۶ روزگی ۱۲-۱۰ قطعه در متر مربع

از ۲۰ الی ۱۱ روزگی ۱۰ -۱۲ قطعه در متر مربع

از ۲۱ -۳۰ روزگی ۸-۱۰ قطعه در متر مربع

از ۳۱-۶۰ روزگی ۶-۸ قطعه درمتر مربع

بعد از ۶۰ روزگی ۵-۷ قطعه در در متر مربع

نژاد های اردک:

نژاد های اردک در جهان بسیار متنوع و زیاد هستند . بیشتر نژاد های اهلی از نژاد های وحشی منشاء گرفته اند اما انسانها با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر همانند میزان رشد و تعداد تخم به اهلی کردن اردک پرداخته است .از انجا که هدف ما پرورش اردک اهلی که از نظر اقتصادی به صرفه بوده , می باشد از این رو به نژاد های اردک وحشی  نمی پردازیم.

اردکهای اهلی را به سه گروه میتوان تقسیم کرد:

1)اردک گوشتی       2)اردک تخمی       3)اردک زینتی

از انجایی که صنعت پرورش اردک در ایران چندان پیشرفته نیست و بیشتر در روستاها و به ویژه در شمال ایران آنهم به جهت موقعیت خاص جغرافیایی آن توسط روستاییان  به صورت محدود وسنتی پرورش داده می شود از این رو نژاد های اردک زینتی در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است, این در حالی است که در برخی از کشورهای اروپایی و امریکا نژاد اردک  گوشتی را با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر در 7 هفتگی به وزنی در حدود 3 کیلوگرم می رسانند.

اردکهای گوشتی:

نژاد سفید پکینی ( white  pekin ):

منشاءاین نژاد همانطور که از نامش پیداست از کشور چین و شهر پکن است .این نژاد از نظر تولید گوشت یکی از مناسب ترین نژاد ها می باشد به طوری که در 8 هفتگی به وژنی در حدود 3  کیلو گرم می رسد . در بیشتر مزارع پرورش اردک امریکا از این نژاد استفاده می شود .

این نژاد دارای پرهایی کاملا  سفید و یک دست است. نوک به رنگ زرد متمایل به نارنجی و پاها زرد مایل به قرمز بوده و رنگ پوست بدنش زرد می باشد.نرها در سن بلوغ حدود 4 کیلوگرم و ماده ها  حدود  3.5  کیلو گرم وزن دارند . تولید تخم در این نژاد در حدود 150 عدد در سال می باشد .اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نیست.همچنین بایستی یاد آور شد که حدود 20% وزن قابل استفاده این نژاد از چربی تشکیل شده که این مسئله برای مصرف کننده چندان خوشایند نیست , از این رو بهترین سن کشتار این  اردک 8 تا 12 هفتگی می باشد.

نژاد مسکوی( Moscovy   or Barbari ):

منشا این نژاد از کشور امریکا و همچنین قاره امریکای جنوبی همچون برزیل و پاراگوئه است . اگر چه گوشت لذیذی دارد اما از نظر تولید تخم چندان جالب نیست.وزن نر  این نزاد در سن 16 تا 20 هفتگی حدود 4.5 تا 5.5 کیلوگرم و ورن ماده ها حدود 3.25 کیلو گرم است .

دارای واریته های مختلفی همچون سیاه , سفید و برنزی بوده که واریته برنزی کمیاب است.رنگ ساق پا در این نژاد تیره و گاهی زرد رنگ می باشد . بر روی سر وتا حدودی بر روی منقار این نژاد یک زائده گوشتی قرمز رنگی وجود دارد .رنگ پوست آن سفید می باشد. این نژاد به مراتب مادر بهتری برای جوجه کشی طبیعی نسبت به سایر نژاد های اردک می باشد.

نژاد ایلسبوری ( Aylesbury ):

منشائ این نژاد  از منطقه ایی به همین نام در کشور انگلستان می باشد . رنگ پر و پوست این نژاد در هر دو جنس نر و ماده سفید است . پاها به رنگ زرد مایل به نارنجی است .مزن نر بالغ این نژاد به حدود 4 کیلو گرم و ماده بالغ به حدود 3.5 کیلو گرم می رسد .به طور عموم در سن 8 هفتگی می توان آن را روانه بازار کرد . تولید تخم در این نژاد در حدود 100 عدد در سال می باشد. اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نمی باشد.

اردکهای تخمگذار:

نژاد خاکی کمپل  (Khaki  Kampell ) :

این نژاد از آمیزش دو نژاد روئن (نژاد گوشتی – تخمی)  و نژاد دونده هندی (تخمگذار ) به وجود آمده است. یکی از بهترین نژاد های اردک تخمگذار است.تولید تخم در این نژاد در حدود 250 تخم در سال می باشد که تخم آن نیز نسبت به تخم سایر اردکهای تخمگذار بزرگتر است. رنگ پر بر روی گردن و سر و بال و تا حدودی پشت این نژاد برنزه متمایل به سبز است و بقیه پرها ی بدنش به رنگ خاکی است.

نژاد دونده هندی ( Indian  runner):

این نژاد از آسیا (نواحی هندوستان و آسیای جنوب شرقی و بخشهایی از چین ) است.نژاد دونده هندی همانند نژاد خاکی کمپ بل نژاد بسیار خوبی برای تولید تخم می باشد اما از نظر گوشت نسبت به نژاد هایی همچون مسکوی یا پکینی چندان قابل توجه نمی باشد.

دارای سه واریته به نامهای وایت پنسیلد  , ( White  penciled ) فاون( Fawn)  , سفید(White  )می باشد. بدن اردک دونده هندی  _ بر خلاف سایر نژادها که نسبت به سطح زمین تقریبا افقی هستند _ تا حدودی عمود بر سطح زمین می باشند . رنگ پوست زرد و نوک پا های قرمز مایل به نارنجی دارند . تعداد تخم در این نژاد 200 تا 300 تخم در سال بوده و تخم آن اگرچه درشت  است اما به درشتی تخم های نژاد خاکی کمپ بل نیست.

نژاد های زینتی:

این گونه نژادها در ایران چندان جنبه اقتصادی ندارند و کشاورزان محلی نیز کمتر به پرورش آنها می پردازند.اما به هر روی این نژادها بسیار زیبا بوده و از این دیدگاه قابل ملاحضه و توجه هستند.

برخی از این نژادها عبارتند از نژاد کاکل دار سفید , نژاد اردک تاج دار, اردک کاکل دار سیاه  و…..  .این نژادها اصولا دارای وزن کمتری هستند و همچنین تعداد تخم سالیانه آنها کم و ناچیز است, از این رو از نظر اقتصادی چندان به صرفه نیست.

پرورش اردک

مدیریت پرورش اردک در قفس و سیستم بسته : پیرامون این سبک پرورش باید گفت که بر خلاف بلدرچین یا مرغ ،بازده این نوع پرورش معمولآ به جهت اردک های تخم گذار و یا نهایتآدو منظوره مورد استفاده است و یا اغلب در مناطقی که دارای آب و هوای بسیار سرد و یا گرم و یا فاقد آبگیر هستند کاربرد دارد که این مسئله دلایل خاص خود را دارد. بهترین و اولین دلیلی که میتوان برای آن مطرح کرد آن است که اردک حیوانی مقاوم و از طبیعت و صنعت امده است.پس چه بهتر که این پرنده بامزه را در دل طبیعت پرورش دهیم که دارای مزایایی چون به دست آوردن خوراک خود به صورتی بسیار کم خرج یا بدون هزینه است که بسته به نوع و شرایط پرورش این میزان خوراک می تواند تا 75 درصد هم برسد و از سوی دیگر هز چند تحرک حیوان ممکن است قدری از لطافت گوشتش بکاهد ولی به جای آن به لذت و خوش خور بودن آن می افزاید فقط باید مراقب نژاد هایی از این پرنده بود تا از پرواز آن جلوگیری شود و از خوردن لجن جهت بدبو و بد طعم شدن محصولات حیوان توسط اردک ممانعت به عمل آورد.

ولی در هر صورت میتوان بعنوان مزایا و معایب پرورش اردک در قفس 98% مزایا و معایب پرورش بلدرچین در قفس را ذکر کرد ولی حتی اگر امکان پرورش بلدرچین بصورت آزاد یا توام وجود داشت این نوع پرورش یعنی قفس را با تمام مزازیایش  انجام نمی دادیم . زیرا ما در این سری تنها مسائل مربوط به پرورش پرندگان پر تولید و مقاوم می پردازیم و از طرفی که بلدرچین نیز چنین خصوصیتی را دارد می توانیم در شرایط نیمه باز آن را پرورش دهیم ولی فاکتور های دیگری چون تراکم پذیری بسیار بالایش و عدم توانایی در پرورش توام ما از این نوع سیستم باز میدارد ولی این موضوع در مورد اردک یک حسن بسیار بزرگ محسوب می شود و این در حالی است که حتی اگر بخواهیم اردک را در شرایط پر تراکم قفس نیز نگه داریم صرفه اقتصادیش حتی صرف نظر از خوراک پرنده در سیستم نیمه باز بسیار بیشتر و بهتر است
مرغابی اردک

جمع اوری و نگهداری از تخم اردک:

در جوامع روستایی ابران چندان به چگونگی جمع آوری و نگهداری تخمها توجهی نمی کنند که این مسئله باعث کاهش باروری تخم ها می شود . بیشتر اردکها معمولا در شبها و ساعت اولیه صبح تخمگذاری می کنند .تخم ها بایستی هر روز جمع آوری شوند . پس از جمع آوری ,تخم ها را تمیز و ضد عفونی کرده تا از میزان بار میکروبی بر روی پوسته تخم کاهش یابد. این کار برای جلوگیری از آلودگی تخم ها ضروری می باشد. برای ضد عفونی کردن تخم روشهای متفاوتی بیان شده است  اما هیچ یک از این روشها ,نمی تواند روش کاملا مطمئنی برای پاک کردن آلودگی تخم ها باشد. عده ایی معتقدند که تخم ها را باید  با مواد ضد عفونی کننده شست. مسئله ایی که برای این روش وجود دارد اینست که با شستن تخم لایه کوتیکولی که بر روی تخم قرار دارد از میان می رود .لایه کوتیکولی یک لایه محافظ بر روی پوسته در جلوگیر ی از ورود باکتری ها  و ویروسها و قارچها  به درون تخم است. روشی دیگر برای ضد عفونی تخم اینست که : آلودگی ها یی همچون آلودگی های بستر و مدفوع که به تخمها  چسبیده اند را با یک پارچه و یاسمباده بسیار نرم به آهستگی پاک کرده و سپس تخم ها را درون اتاق گاز قرار می دهند و با استفاده از گاز فرمالین آن را ضد عفونی می کنند. اگرچه این روش  کامل و دقیقی  نیست اما به مراتب از روش اول بهتر است.مدت زمانی که تخم ها در اتاق گاز دهی قرار می گیرند در حدود 20 دقیقه می باشد.

بهتر است تخم ها را خیلی زود و بدون انبار کردن برای جوجه کشی استفاده کرد.اما این کار در عمل امکان پذیر نمی باشد.از این رو پس از ضد عفونی کردن در سردخانه  انبار کرد. دمای سرد خانه بین 12 تا 15  درجه سانتی گراد می باشد. [دمای یخچال( 4 درجه )برای این کار مناسب نیست] .در صورتی که کمتر از 3 روز در سردخانه  انبار می شوند نیازی به چرخش تخم ها نیست اما اگر بیشتر از این باشد باید حداقل روزی یک بار تخم ها چرخانده شوند .لازم به یاد آوریست  که تخم ها را باید با زاویه 45 درجه از خط عمود بر سطح زمین در سردخانه نگهداری  کرد. تلاش شود تا تخم ها بیش از یک هفته در انبار نگهداری نشوند چرا که پس از این مدت باروری تخمها کاهش میابد .کاهش رطوبت هوای انبار نیز باعث کاهش درصد جوجه آوری می شود .همچنین تهویه هوا با جریان آرام باد مفید می باشد.

جوجه کشی:

به دو روش جوجه کشی انجام می گیرد .    1)جوجه کشی طبیعی            2) دستگاه جوجه کشی

جوجه کشی طبیعی :

این روش بیشتر در روستاها و مزارع پرورش کوچک انجام می شود که در این روش از پرندگانی همچون اردک و یا مرغ کرچ ویا بوقلمون برای جوجه کشی استفاده می شود .بسته به چثه پرنده 10 تا 15 تخم  در زیر هر پرنده قرار می گیرد. البته اردکها اضولا مادرانی خوب برای جوجه در آوری نیستند و گاهی ممکن است از روی تخم بلند شوند وحاضر به خوابیدن روی تخم نباشند .برای همین بهتر است از مرغ کرچ استفاده کرد.

 دستگاه جوجه کشی :

این شیوه بیشتر در مزارع بزرگ انجام می شود .اگرچه در ایران مزارعه هایی به بزرگی آنچه که در برخی کشورها هست وجود ندارد اما کسانی هستند هستند کسانی که به تولید جوجه اردک با ماشین جوجه کشی بپردازند.

طول مدت جوجه کشی در همه اردکها 28 روز است اما تنها در اردک مسکوی 32 تا 35 روز است. در جوجه کشی با دستگاه  4 فاکتور بسیار مهم است: دما , رطوبت , تهویه ,  چرخش.

دما در دستگاههای جوجه کشی بزرگ برای تخم اردک در ستر 37.5 تا38 درجه سانتیگراد و در هچر 33 درجه سانتیگراد است , اما برای دستگاه های کوچک دما در هفته اول , دوم , سوم وچهارم به ترتیب ;  38 *  38.5*    39  * 39.5 درجه سانتیگراد می باشد. اگر این تغیرات امکان پذیر نباشد بایستی دما را در 38.8 درجه سانتیگراد تنظیم نمود .

رطوبت در دستگاه جوجه کشی برای اردک به مراتب بیشتر از رطوبت مورد نیاز برای تخم مرغ می باشد همچنین رطوبت هچر بایستی  بیشتر از ستر باشد. تخم اردک در ستر روزانه باید 4 بار چرخانده شوند , اما در هچر نیازی به چرخاندن نیست اما بایستی حتما رطوبت را افزایش داد.

در روز 4 تا 5 جوجه کشی با انجام عمل کندلینگ می توان تخم های غیر بارور وتخم های دارای جنین مرده را مشخص و از دستگاه خارج نمود. در این زمان تخم سالم به صورت لکه ایی سیاه در بالای تخم و نزدیک اتاقک هوا  که دارای انشعابات و رشته های عروقی می باشد قابل تشخیص است . در صورتی که جنین در این زمان به غشاء پوسته چسبیده باشد  و انشعابات و رشته های عروقی وجود نداشته باشند نشان دهنده مرگ جنین می باشد  , همچنین اگر در هنگام کندلینک تخم در برابر نور به صورت روشن و بدون هیچ گونه لکه ایی باشد  تخم بدون نطفه  وغیر بارور می باشد.

همچنین تخم های ترک دار , بد شکل , بسیار بزرگ  وبسیار کوچک را به هیچ وجه در جوجه کشی نبایستی استفاده شود.

 

تجهیزات مورد لزوم در نگهداری اردک

دانخوری ها

در داخل سالن می توان از دانخوری های دستی و نیز خودکار برای نگهداری اردک ها استفاده نمود.در سیستم نگهداری قفس یا باطری ،دانخوری ها ،سبک خاص خود را نسبت به کارخانه سازنده دارا می باشند.فرم دانخوری های دستی متنوع و اغلب از نوع ناودانی یا بشکه ای است.از یک دانخوری نوع ناودانی با ابعاد ۱۰/۱ متر طول و ۲۵ سانتی متر پهنا و ۱۶ سانتی متر ارتفاع ۱۰-۱۲ قطعه اردک بر حسب نژاد می تواند از آن استفاده نمایند. دانخوری های بشکه ای گنجایش بیشتری از دان را داشته و اغلب از چوب های فشرده و محکم ساخته می شوند.آنها را می توان در محوطه های باز نیز بکار برد.

آبخوری ها

آبخوری هایی که مورد مصرف اردک ها برای نگهداری اردک ها قرار می گیرند متنوعند.آنچه که در آنها از اهمیت برخوردار است تامین آب مورد نیاز اردک ها و تمیز ماندن آنهاست چون اردک ها عادت به کثیف کردن آبخوری ها دارند.هر آبخوری دستی با ابعاد ۱۰/۱ متر طول و ۲۵ سانتی متر پهنا و ۱۰ سانتی متر ارتفاع برای تامین آب ۴۰ قطعه اردک کافی خواهد بود. در سالن های بسته و سیستم قفس و باطری اغلب در آبخوری های اتوماتیک برای تامین آب استفاده می کنند

لانه های تخم گذاری

برای نگهداری اردک های بالغ مادر بایستی لانه های تخم گذاری پیش بینی شوند.معمولا برای هر ۳ قطعه اردک یک لانه به ابعاد ۴۰٫۴۰ منظور می کنند .لانه ها در یک طبقه مستقر و هر چند یک بار بایستی بستر آنها را تویض نمود.

جوجه اردک ها را بایستی در هفته اول زندگی گرم نمود و برای این کار می توان از مادر های مصنوعی نیز یاری طلبید.ناگفته نماند که جوجه اردک ها همانند جوجه مرغ ها نسبت به این فاکتور حساس نیستند.

بیماری های اردک ها

اردک ها موجودات قویی هستند ولی ممکنه بعضی بیماری ها رو بگیرن که اگه بدونید خیلی خوب میتونید از این بیماری ها پیشگیری کنید
اولین بیماری که ممکنه بگیرن در دوران جوجه بودنه

بزرگترین اشتباه اینه که وقتی جوجه هستن اونارو توی ظرف آب بندازید که شنا کنند ، این کارو هرگز نکنید چون اونا بعد از شنا باید با چربی خاصی که ته دم مامانشون هست چرب بشن و اگه چرب نشند سرما میخورن و میمین ، اگه جوجتون شنا کرده حتما با حرارت ملایم سشوار و حوله خشکشون کنید تا سرما نخورن
مورد بعدی اینه که اونارو زیر باران رها کنید یا بذارید زیر بارون بازی کنند ، درسته اردک ها عاشق آب هستند ولی یک ویریوسی هست که معمولا با آب بارون از آسمون از پرندگان دیگه ممکنه بیا سمت اردک شما و بیمارشون کنه ، آسمون پر از پرنده هست ممکنه بیمار باشند ، پس در بارون اونارو حتما بیارد توی خونه
بیماری بعدی نیوکسل یا نیوکاسل هست که بیماری مشترک همه ی پرندگانه ، حتما اردکتونو از اردک های ناشنساس و پرنده های ناشناس مثل کبوتر و … دور نگه دارید
بیماری های دیگه ممکنه از طریق خوردن سوسک های سمی و … سم بهشون منقل بشه
اردک ها کرم خیلی دوست دارند ، نذارید کرم های ذباله خوارو بخورند چون ممکنه سمی باشند
و در آخر اونارو هرگز پرتاب نکنید چون ممکنه پاهاشون بشکنه یا سیستم تنفسیشون صدمه ببینه.

 

نگهداری توام اردک و ماهی

سابق بر این به هیچ وجه هم زیستی بین ماهی و اردک متصور نبود و چنین استنباط می گردید که اردک ها ماهی ها را خورده و یا از بین می برند.

در بسیاری از کشور ها نگهداری توام آنها متداول بوده که با این روش حد اکثر استفاده از کله حجم آب می گردد. اتفاقا این هم زیستی برای هر دو ضروری است چون هر کدام در تامین  غذای دیگری نقش مهمی را بازی می کنند .دیتریت ها و ماکروفیت ها که در آب به کمک ماهی تکامل و تزاید می یابند در تغذیه اردک ها مورد مصرف دارند . اردک ها نیز با دفع مدفوع در اببند ها سبب تکثیر میکرو ارگانیسم های موجود در آب شده  که به نوبه خود ماهی ها از آنها تغذیه می کنند. از طرفی مدفوع اردک ها کود مناسبی برای گیاهان آبزی خواهد بود که این گیاهان به نوبه خود دوباره غذای مفیدی هستند برای اردک ها و ماهی ها .اردک ها می توانند تا بیش از ۴۰ درصد از غذای خود را از چنین اببند هایی تامین کنند.

یاد آوری این موضوع ضروری است که اردک ها از گیاهانی تغذیه می نمایند که اغلب ماهی ها علاقه ای به خوردن آن نشان نمی دهندنتیجتا از این لحاظ نیز مشکلی بوجود نخواهد آمد .

در نگهداری توام باید تعداد ماهی ها و اردک ها هماهنگ با سطح و عمق آببند ها باشند.در این رابطه تعداد اردک ها را ۱۵۰-۲۵۰ قطعه در هکتار ذکر کرده که نباید بیش از ۲۵۰ قطعه در هر هکتار آببندی باشد که در آن ماهی پرورش داده می شود.در چنین آببندی متقابلا می توان ۴۰۰-۹۰۰ کیلو گرم ماهی از هر هکتار برداشت نمود. در کنار رودخانه ها تحت شرایط خاص می توان آببند هایی به طور مصنوعی ایجاد کرد و در آن ها به پرورش توام ماهی و اردک پرداخت .در این جایگاه بهتر است تعداد گله ها از ۱۰۰۰۰ قطعه تجاوز نکند .فاصله دو جایگاه نیز از لحاظ بهداشتی نباید کمتر از ۲ کیلومتر باشد.

در آببند هایی که وزن بچه ماهی ها بیش از ۵۰ گرم است می توان ۳۰۰ جوجه اردک دو هفته ای نژاد گوشتی در هر هکتار  نگهداری کرد. وزن این اردک ها در ۶ هفته به حدود ۲ کیلو گرم می رسد.سطح گردش در کناره این استخر ها باید برای هر ۵ قطعه اردک یک متر مربع باشد.

 

انواع ماهی هایی که با اردکها هم زیستی دارند .

اغلب این ماهی ها از انواع کپور می باشند مانند:

کپور معمولی ،نقره ای ،سر گنده،آینه ای ،آبی ،پولکی ،کاراس نقره ای،کاراس طلاییو غیره.ماهی آمور سفید نیز همزیستی مسالمت آمیزی با اردک ها در آببند ها نشان می دهد.

در آببند راکد امکان گندیدگی بسیار زیاد بوده و این امر برای ماهی ها و هم برای اردک ها زیان آور خواهد بود. آبی که جریان دارد ضمن تامین اکسیژن  کافی برای ماهی ها بیماری و مسمومیت های اردک ها را نیز کاهش می دهد.

در آببند هایی که به علت وضع خاک آب و خاک آن امکان رشد گیاهان آبزی کم است نتیجتا موجودات ریز و درشت آبزی نیز تکثیر چندانی نداشته و نمی توان ماهی و اردک را توام نگهداری نمود. این دو نوع جانور تقریبا هیچ نوع بیماری مشترک ندارند. فقط ماهی ها میزبان واسطی برای برخی از انگل ها ی رودهای اردک ها هستند.چنانچه شیوع بیماری انگلی در بین اردک ها ظاهر گرددضروری است اردک ها را تا درمان کامل از استفاده از آببند ها محروم نمود.این ممنوعیت حد اقل باید یک ماه به طول انجامد.منتها در اختلاط مجدد آنها باید اردک ها کاملا سیر باشند تا از شدت حمله آنها به ماهی های ریز کاسته گردد در صید یا شمارش ماهی ها باید از ورود اردک ها به آببند ها ممانعت به عمل آورد تا اختلالی در حین کار بوجود نیاید.

پذیرش هم زیستی از طرفنژاد های مختلف اردک  ها نیز به صورت گوناگونی تظاهر می نماید.در این رابطه بهترین نژاد ها عبارتند از پکن و خاکی کمبل.

تغذیه اردک

تغذیه اردک در سیستم های بسته

در این نوع تغذیه لازم است که توجه داشته باشیم که باید خوراک را هم بصورت کاملاً صنعتی و بسته به اردکها عرضه شود. یعنی دقیقاً همانند مرغ های صنعتی یا بلدرچین های صنعتی باید خوراک را برای آنها عرضه کنیم که برای این منظور می توانیم از خوراک های معمول در بازار استفاده کنیم. به هر حال این مسئله سبب میشود تا ما مجبور به هزینه کردن یک سرمایه اضافی شویم که برعکس پرورش بلدرچین مرغ به هیچ وجه این سیستم و روش پرورش را توصیه نمی کنیم ولی در صورتی که مجبور به استفاده از این روش شوید می بایست تا حتماً از حضور سنگ ریزه به میزان کم و معقول در خوراک اطمینان حاصل کنید تا اردک ها همان ضریب تبدیل ۳- ۲/۵ معمول خود را داشته باشند که البته میتوان همانند بلدرچین که ذکر کردیم این رقم را بر اساس میزان مصرف خوراک استاندارد ذکر شده و وزن گیری پرنده در سن خاص خود بدست آورد.

در صورتی که مجبور به خرید خوراک ویژه مرغ های صنعتی برای اردکها شدید مطمئن شود که مواد بکار رفته در جیره دقیقاً چیست؟ زیرا ممکن است اقلامی در آن استفاده شده باشد که تنها برای مرغ مفید بوده و در عوض برای اردکها مضر باشد یا حداقل خالی از منفعت و فقط هزینه اضافی پرداخت باشند و یا این که سبب ایجاد بو و طعمهای نامطبوع در محصولات اردک شود.

تغذیه اردک :خوراک هایی که توسط دامدار و به صورت مصنوعی توسط جیرهٔ از پیش معین تهیه می شوند:

۱ است. انواع سیلوها شامل ذرت علوفه ای، چغائدر علوفه ای، ریشهها برگهای غده ای،

۲- انواع غلات و دانه ها چون گندم ، چو جو دوسر ارزن، ذرت خرد شدهٔ دانهای و سیلاژ خوشه ای، سویا، نخود.

۳- ریشه های غدهای چون سیب زمینی، هویج، زردک، چغندر، شلغم که کاملاً تمیز و شسته باشند و فاقد جوانه و چشمزدگی باشند.

۴-پس مانده های کارخانجات مثل نقاله گوجه فرنگی ، کنجاله سوژل ، کلزا ، پنبه ، کنجد ، آفتابگردان، مالاس چغندرقند، تقاله چغندر، مخمرها، تفاله انگور.

۵- پودر پروتئینهای حیوائی مثل پودر ماهی، و در گوشت، پودر صدف، پودر خون، پودر استخوان.

۶- سبزی هایی چون سبوس گندم و سبوس جو۔

۷- سایر اقلام چون مکمل های ویتامینی، هورمون ها که استفاده از آنها به هیچ وجه جایگاهی ندارد چون رشد اردک به خودی خود سریع است و ممکن است این عمل غیر انسانی و غیراخلاقی که باعث مضرات بسیاری برای انسان است تأثیر سوء در اردکها داشته باشد و به هیچ وجه در این جا توصیه نمی شود.

۸- قرآورده های لبنی چون آب پنیر، پودر کشک.

تغذیه اردک در سیستم غیر بسته

تغذیه در سیستم غیر بسته خورد انواع گوناگونی دارد که هر کدام نسبت به دیگری دارای مزایایی است که به ترتیب زیر آنها را نام برده و سپس توضیح میدهیم:

پرورش اردک در خانه:

همواره برای خرید جوجه اردک به سراغ مزارع بروید و توجه داشته باشید که جوجه اردک ها می باید سرحال، گوش به زنگ، دارای چشمانی براق، پف کرده، تمیز و دارای توانایی زیادی در فرار کردن و دویدن باشند

یک آغل بسازید. جوجه اردک ها تا حدود 2 ماهگی نباید آزادانه برای خود در اطراف پرسه بزنند تا زمانی که به سن پختگی برسند. تا آن زمان آنها باید در محیطی مانند طویله یا آغل یا محیطی پوشیده از شاخ و برگ درختان زندگی کنند و محیط زندگی شان باید کاملا تمیز باشد که در آنجا با هم بازی کنند و از یک لامپ برای استفاده از نور و گرما استفاده کنند. آنها باید همواره به آب تازه و غذای اردک تازه دسترسی داشته باشند

محل زندگی آنها باید به طور منظم تمیز شود و آب آنها هر روز تعویض شود. آغل آنها باید طوری مراقبت شود که هیچ کدام نتوانند خارج شوند و هیچ حیوانی از جمله گربه ها به آنجا وارد شوند

یک آغل مناسب برای آنها می تواند با سیم حفاظت از مرغ ها کاملا غیر قابل نفوذ شود و در اطراف با آجر حمایت شود تا از خزیدن اردک ها به بیرون و درون خزیدن حیواناتی مانند مار جلوگیری شود

می توان از حصار توری شکل نیز استفاده کرد از ورود گربه جلوگیری کند

در مدت روز می توانید برای چند ساعتی این حصار ها را کنار بزنید و به جوجه اردک ها اجازه دهید به بیرون از آغل بپرند و از محیط آزاد استفاده کنند و سپس مجددا آنها را به داخل آغل بفرستید

وقتی آنها را به حوضچه می برید به آنها بازی کردن را بیاموزید. بعد از ظهر ها و قبل از غروب آفتاب آنها را به محل زندگی شان برگردانید. آنها در هنگام آب بازی از خطرات احتمالی آگاهی ندارند بنابراین کاملا مراقب آنها باشید و ترجیحا در چنین شرایطی آنها را تنها نگذارید

پس از مدتی آنها فراخواهند گرفت که چه زمانی در روز باید به محل زندگی خود برگردند،خصوصا اگر شما از قبل اردک هایی داشته باشید که این کار را انجام دهند، این امر سرعت یادگیری اردک های جدید را بیشتر می کند

در ابتدا فقط زمانی که آنها به دنبال غذا می آیند به آنها غذا دهید و این کار را تا زمانی ادامه دهید که بفهمند که «آغل = غذا» . بنابراین فقط طبق برنامه به آنها غذا دهید و اگر همچنان گرسنه بودند مقدار کمی غذا به آنها بدهید و در نهایت اگر همچنان گرسنه بودند با مقدار کمی خود را سیر کنند

به طور منظم به محل زندگی آنها سر بزنید و به آن رسیدگی کنید. در حین غذا دادن، اردک های خود را از نظر سلامت چک کنید زیرا در این زمان آنها با هوشیاری کمی در کنار شما می ایستند. اگر احساس کردید که هرکدام از اردک ها مشکلی دارد می توانید به آرامی (نه با تندی!) آن ها را گرفته به این صورت که گردن او را در یکی از دستان خود بگیرید و با دست دیگر بدن او را بگیرید تا بتوانید بهتر به او نگاه کنید

در این حالت اجازه ندهید که به بال حیوان ضربه ای وارد شود یا بشکند زیرا در حالت نگه داشتن، احتمال زیادی دارد که این اتفاق برای او بیفتد، پس کاملا مراقب باشید و نیز دقت کنید که احتمال دارد در این شرایط حیوان به خودش صدمه بزند

غذای اردک در منزل

نکته ی مهم در غذا دادن به اردک ها این است که از دادن مواد دارویی به آنها جدا خودداری کنید. در حالی که دادن اینگونه داروها به مرغ و خروس در بعضی موارد حتی توصیه می شود. البته این برای حیوانات مزرعه توصیه می شود، اما نه برای حیوان خانگی  آنها باید رژیم غدایی مرکب از مواد جامد به علاوه سبزیجات و میوه های خرد شده در دسترس داشته باشند که انرژی موردنیاز آنها را کاملا تامین کند. در اینجا پیشنهادهایی هرچند کلی در این خصوص ارائه می کنیم

غذاهای جامد اصلی

پایه جیره این پرنده می تواند از غلات باشد (گندم، برج، جو و ذرت) که به صورت خام، بوداده و پخته می توان استفاده شوند ولی بهترین حالت جوانه زده آنهاست

در کنار آن باید از میوه و سبزیجات مختلف بهره برد و پروتئن های حیوانی به میزان کمتر می تواند در جیره حیوان قرار گیرند

 

حبه های غذایی غیر دارویی یه صورت خیس خورده برای اردک های بالغ – ذرت بو داده – مخلفات – میوه های تازه مانند هویج قطعه قطعه شده – گوجه فرنگی – پنیر خانگی – حلزون های باغچه – انواع کرم ها

خوارک هایی که نباید به اردک داده شوند 

هسته ی میوه ها و بذر گیاهان – غذاهای چرب یا نمک دار – شکلات – و هرچیزی که شکم اردک شما را پر کند ولی مغذی نباشد

 

دما مناسب اردک

این امر کاملا بسته به نوع گونه اردک متفاوت است ولی در مورد اردکهایی که در ایران اکثرا نگهداری می شوند در مرد جوجه اردکها رنج دمائی 22 تا 28 درجه و در مورد بالغین دمای 0 تا 30درجه و حتی در بیشتر موارد دماهای زیر صفر هم قابل تحمل است

 

منابع :

http://joojekeshi.com – notfe.com – http://duck.neptonblog.com – cloob.com – fa.wikipedia.org/ – http://mmandi.blogfa.com – http://chicken-device.ir – idj.ir – http://دستگاه-جوجه-کشی.net –  bostane.ir

پرورش، نگهداری و بیماری‌های پرندگان آبزی، تالیف دکتر احسان مقدس، چاپ اول سال ۱۳۸۶، تهران، انتشارات محمدی