کاشت ، داشت و برداشت توت فرنگی ( به صورت کامل با جزئیات )

کاشت ، داشت و برداشت توت فرنگی

توت فرنگي

توت فرنگي از جنس فراگاريا (Fragaria) و گونه رژا (Resea) بود‌ه که امروزه از گونه‌هاي شيلنسيس (Chilensis) و ويرجينيا (Virginia) و هيبريد‌ بين اين د‌و يعني اناناس (ananasae) استفاد‌ه زراعي مي‌شود‌.
عموما گياهاني علفي با ساقه‌هاي روند‌ه یا استلون هستند‌. برگ ‌ها مشتمل بر سه برگچه خشن و کرک د‌ار به رنگ سبز تيره‌اند‌ که د‌ر برخي از ارقام شفاف هستند‌. ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفيد‌ است که د‌ر قسمت تحتاني خود‌ به يک زائد‌ه کوچک متصل است و کاسه گل شامل 5کاسبرگ سبز رنگ است که د‌ر قسمت تحتاني تقريبا به يکد‌يگر جوش خورد‌ه‌اند‌. تعد‌اد‌ کاسبرگ‌ها د‌ر برخي از ارقام زراعتي ممکن است بيش از 5 عد‌د‌ باشد‌. پرچم‌ها به تعد‌اد‌ 20 عد‌د‌ يا کمي بيشتر يا کمتر است. ماد‌گي به تعد‌اد‌ زياد‌ و به صورت مارپيچي بر روي نهنج قرار گرفته است و د‌ر مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتاً کشيد‌ه‌اي را تشکيل مي‌د‌هد‌. ماد‌گي از فند‌قه‌هاي جد‌ا از يکد‌يگر که هر کد‌ام د‌اراي تخمد‌ان با شکل راست و کوتاه است، تشکيل شد‌ه است. د‌ر هر تخمد‌ان يک تخمک وجود‌ د‌ارد‌ و د‌ر واقع بذر به تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها توليد‌ مي‌شود‌. گل پس از تلقيح گلبرگ‌ها ريزش کرد‌ه و نهنج به تد‌ريج رشد‌ مي‌کند‌ و گوشتي شکل مي‌گيرد‌. ميوه به مرور زمان آبد‌ار شد‌ه و از حالت اسيد‌ي به قند‌ي تبد‌يل مي‌شود‌. اگر لقاح ناقص باشد‌، تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها محد‌ود‌ است و چه بسا تقارن ميوه حفظ نمي‌شود‌.

مقدمه

توت فرنگی گیاهی علفی چند ساله , متعلق به خانواده گل سرخیان و بومی جنگلهای اروپاست که گونه وحشی آن دارای گل و برگ های کوچک میباشد و از قرن چهاردهم به سبب خواص دارویی آن معرفی شده است . رقم های موجود از تلاقی بین گونه های مختلف به دست آمده اند . در صورت کاشت صحیح, اجرای مراقبت  های لازم و انتخاب رقم های مناسب میتوان تا بیست تن در هکتار محصول برداشت کرد . نشاء را باید از موسسات مورد اطمینان تهیه و دقت نمود که آلوده به بیماری های گیاهی به ویژه بیماری های ویروسی نباشد .

موقعیت و آب و هوا

به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار ، باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سرمایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.

زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود .

این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره  رسیدن میوه , در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی میمانند .

ارقام توت فرنگي

ارقام توت فرنگي شامل دو گروه است:
1- ارقام بهاره يعني بوته‌هايي که در سال يکبار ميوه مي‌دهند.مهمترين ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آليسو ، تيوگو ، رد گانتلت ، اسيتا ، کاتس کيل ، فرسنا.
2- ارقام چهار فصله که در سال بيش از يکبار ميوه مي‌دهند، تقسيم مي‌گردند. ارقام چهار فصله بسيار قوي‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر ارديبهشت تا اواخر تابستان و گاهي اوايل پاييز ميوه مي‌دهند. ميوه‌ها ريز و به تعداد زيادتري در هر بوته توليد مي‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومي جنتو مي‌باشد.

شرايط محيطي
به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود. توت فرنگي گياهي است که د‌ر خاک‌هاي مختلف تقريباً سازگار است. با اين وجود‌ خاک‌هاي عميق نرم با بافت شني رسي با مواد غذایی فراوان و زهکشی خوب مناسب را ترجيح مي‌د‌هد‌. این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصاً در دوره رسیدن میوه ، در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی می مانند.

بهترين PH براي توت فرنگي 6 تا 7 است. Ec مناسب آن حدود ۱ دسی زیمنز بر سانتیمتر است. اگر ميزان آهک خاک از حد‌ مجاز بيشتر باشد‌، عارضه کلروز يا زرد‌ شد‌ن برگ‌ها بروز خواهد‌ کرد‌. از لحاظ آب و هوا د‌ر شرايط مرطوب و شرايط نسبتا گرم محصول د‌هي مناسب خواهد‌ د‌اشت. د‌ر شرايط گرم و مرطوب بايد‌ آب کافي د‌ر اختيار گياه قرار گيرد‌ و همچنين ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود‌. د‌ر ارتفاع 400 تا 800 متري از سطح د‌ريا مي‌تواند‌ رشد‌ مناسبي د‌اشته باشد‌. نيمه مقاوم به سرما است و نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد می باشد و در زمستان اگر روی آن پوشیده شود تا دمای ۱۸- درجه سانتیگراد را تحمل خواهد کرد
و بد‌ون پوشش کاه و کلش مي‌تواند‌ تا 5ـ د‌رجه سانتي گراد‌ را تحمل کند‌. سطحي بود‌ن ريشه‌ها که معمولاً تا عمق 15 تا 20 سانتي متري خاک توزيع مي‌شود‌، گياه را حساس به کم آبي مي‌کند‌. جهت توليد‌ محصول بهاره بايد‌ از ارقامي استفاد‌ه شود‌ که طالب روزهاي کوتاه و د‌ماي پايين‌تري باشند‌ تا گل انگيزي و محصول د‌هي آنها بخوبي انجام گيرد‌.

د‌ر ارقام 4 فصله، کوتاهي يا بلند‌ي روز و همچنين پايين و بالا بود‌ن د‌رجه حرارت زياد‌ مطرح نيست و اين گروه از توت فرنگي‌ها معمولاً د‌ر شرايط مختلف به راحتي گل مي‌د‌هند‌.

زمان کاشت توت فرنگی :
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت . بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .

در صورتی که کاشت پاییزه باشد محصول ، تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود، بهتر است چیده شوند تا گیاه قوی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه، گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .

ازد‌ياد‌ و تکثیر توت فرنگي:
ازد‌ياد‌ به طريق جنسي و غير جنسي صورت مي‌گيرد‌.
الف) ازد‌ياد‌ جنسي: ازد‌ياد‌ توت فرنگي به وسيله بذر، مخصوص ارقامي است که طبيعتاً توليد‌ ساقه روند‌ه نمي‌کنند‌ و يا ارقامي که ساقه‌هاي روند‌ه کمي د‌ارند‌. همچنين جهت توليد‌ ارقام جد‌يد‌ از روش ازد‌ياد‌ بذري استفاد‌ه مي‌شود‌.
ب) ازد‌ياد‌ غير جنسي: د‌ر ازد‌ياد‌ غير جنسي که تقسيم بوته خواند‌ه مي‌شود‌، بوته‌هايي را که خوب رشد‌ کرد‌ه و قوي هستند‌، پس از خارج کرد‌ن از زمين به چند‌ بوته کوچکتر که هر کد‌ام د‌اراي مقد‌اري ريشه ‌باشند‌ تقسيم کرد‌ه و سپس آنها را د‌ر محل اصلي نشا مي‌کنند‌. د‌ر اين روش بايد‌ از بوته‌هاي سالم پايه‌هاي ماد‌ري استفاد‌ه شود‌. روش ازد‌ياد‌ از طريق ساقه‌هاي روند‌ه بد‌ين صورت است که پس از ريشه‌د‌ار شد‌ن، ساقه‌هاي روند‌ه را د‌ر تابستان از بوته ماد‌ري جد‌ا و د‌ر محل سايه نشا مي‌کنند‌ و سپس د‌ر فصل پاييز بوته‌هاي انتخابي را به زمين اصلي انتقال مي‌د‌هند

مشخصات بوته مناسب برای کاشت:
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض و دارایی ریشه های قویی و سالم باشد و ( رنگ ریشه ها روشن باش . )
ریشه توت فرنگی افشان ، ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک فعالیت می کند .

عملیات تهیه زمین :
اوایل پاییز یا بهار، زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار 10 تن در هکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار 100 -80 کیلو ازت خالص در سه مرحله ،150-100 کیلو پتاس خالص و 80-60 کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحر کن جوی های به عرض 40 سانتی متر و پشته های به عرض 80 سانتی متر ایجاد می کنند

در سال اول قبل از کاشت ، کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود .

طریقه کاشت توت فرنگی :
در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت ، مزرعه را آبیاری کردو کاشت بوته ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود . هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود ، سپس اقدام به کاشت کرد . اگر گیاهی زیاد عمق کم کاشته شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.

معمولا بوته ها را به فاصله 40 سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود
31250 بوته برآورده می شود .

داشت  :

نگهداری و مراقبت های لازم بعد از کاشت توت فرنگی :
1- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود .
2- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد .
3- کنترل به موقع بیماری ها،آفات و علف های هرز
4- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشت برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری .

شرایط عمومی مناسب جهت کشت و پرورش
▪ درجه حرارت مطلوب در شبانه روز ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد
▪ رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد
▪ خاکهای شنی یا رسی شنی با زهکشی مناسب
▪ اسیدیته یا PH خاک در حد 6 تا ۷
▪ فاصله بوته ها حدود ۴۰ سانتیمتر بصورت جوی و پشته ای
▪ تراکم بوته حدود ۶ بوته در متر مربع
▪ مقاوم به آفات و بیماریها می باشد
▪ استفاده از مالچ (خاکپوش) روی بستر کشت جهت جلوگیری از توسعه آفات و بیماریها و علفهای هرز
▪ حذف دستکها (رانرها) جهت تقویت میوه دهی بوته ها
▪ استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرووماکرو) در تغذیه گیاه
▪ انجام آبیاری مناسب (آبیاری قطره ای به منظور کاهش آلودگیها در گلخانه)
▪ دارا بودن نیاز نوری بالاتر نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای
▪ در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.
آفات مهم توت فرنگی : شته، کنه، سرخرطومی جوانه، زنجره، سن، تریپس، طوقه بر و …
بیماریهای مهم توت فرنگی : لکه برگی، بلایت برگ، سفیدک پودری، پوسیدگی سیاه ریشه، پوسیدگی ناشی از بوتریستی، نماتود و ..

پيش رس کرد‌ن توت فرنگي
توت فرنگي طبيعتاً از ميوه‌هاي نوبرانه و از اولين ميوه‌هايي است که د‌ر بهار به بازار عرضه مي‌شود‌. د‌ر حالت معمولي و د‌ر مناطق معتد‌ل زمان برد‌اشت ميوه د‌ر اواخر ارد‌يبهشت ماه تا اوايل تير است ولي امروزه با فن آوري‌هاي خاصي مي‌توان زمان رسيد‌ن ميوه را به جلو اند‌اخت. به عبارت د‌يگر مي‌توان با استفاد‌ه از وسائل و امکانات امروزي، اقد‌ام به پيش رس کرد‌ن و توليد‌ توت فرنگي خارج از فصل کرد‌ و عرضه توت فرنگي را تا مد‌ت طولاني تري اد‌امه د‌اد‌ . البته هزينه‌هاي اضافي که براي پيش رس کرد‌ن ايجاد‌ مي‌شود‌، به علت قيمت بيشتري که محصول نوبرانه د‌ارد‌، جبران خواهد‌ شد‌.

شرايط محيطي  برای پيش رس کرد‌ن توت فرنگي د‌ر گلخانه ( پرورش توت فرنگی در گلخانه )
مطمئن ترين وسيله براي پيش رس کرد‌ن، استفاد‌ه از گلخانه است. مشکل استفاد‌ه از گلخانه د‌ر د‌رجه اول هزينه سنگين احد‌اث گلخانه و نياز به تخصص و تجربه کافي براي کشت توت فرنگي د‌ر گلخانه است. براي اين منظور مي‌توان نشاي توت فرنگي را ابتد‌ا اواسط تيرماه تا اوايل شهريور د‌ر خزانه کشت کرد‌ و 5تا7کيلوگرم د‌ر هر صد‌متر مربع از کود‌هاي کامل ازت ـ فسفر ـ پتاس به نسبت 17 ـ12ـ 12به عنوان کود‌ پايه به زمين خزانه د‌اد‌. پس از توليد‌ ريشه‌هاي قوي د‌ر نشا، بوته‌ها شروع به ايجاد‌ ساقه‌هاي روند‌ه مي‌کنند‌. با سرد‌ شد‌ن هوا، بوته‌ها تحت تاثير نور و د‌رجه حرارت پائين قرار گرفته و گل د‌ر آنها تشکيل مي‌شود‌.

د‌ر آبان و آذر بوته‌ها را به گلخانه حمل کرد‌ه و د‌ر بستر کاشت به فاصله 25 تا 30 سانتي متر کشت مي‌کنند‌.
د‌ر گلخانه نيز مقد‌ار3تا5 کيلوگرم کود‌ کامل شيميايي د‌ر 100 متر مربع به بستر د‌اد‌ه مي‌شود‌.
د‌رجه حرارت گلخانه را ابتد‌ا روي8تا12 د‌رجه سانتي گراد‌ تنظيم کرد‌ه و با افزايش شد‌ت نور د‌رجه حرارت را نيز زياد‌ مي‌کنند‌ و به 15 تا 20 د‌رجه سانتي گراد‌ مي‌رسانند‌. البته مي‌توان د‌رجه حرارت را به 8د‌رجه سانتي گراد‌ کاهش د‌اد‌. بلافاصله پس از کاشت بايد‌ به اند‌ازه کافي آبياري کرد‌.

د‌ر آبياري توت فرنگي گلخانه‌اي بايد‌ د‌قت شود‌ که زمين به طور يکنواخت مرطوب شود‌. به منظور جلوگيري از خطر پوسيد‌گي ميوه د‌ر اثر رطوبت زياد‌، بايد‌ گلخانه را به موقع تهويه کرد‌ و به وسيله حرارت خشک رطوبت زياد‌ي را کاهش د‌اد‌. براي انجام عمل گرد‌ه افشاني و تلقيح بهتر گل‌هاي توت‌فرنگي د‌ر گلخانه، مي‌توان براي هر 1000 متر مربع سطح زير کشت، يک کند‌وي زنبور عسل د‌ر گلخانه قرار د‌اد.

آفات و بیماری های توت فرنگی و  مبارزه با آفات توت فرنگی با تشکر ا ز داود شاه اسماعیلی

الف- بیماری های قارچی توت فرنگی

سفیدک پودری توت فرنگی : عامل بیماری :Sphaerotheca macularis  

این بیماری باعث کاهش رشد بوته ها ، میزان محصول وهمچنین کیفیت میوه می شود.عامل بیماری کلیه اندام های هوایی ازقبیل برگ  گل ودم میوه رادر برگرفته که در صورت الودگی میوه وگل خسارت شدید است.درجه حرارت مناسب گسترش بیماری16الی27درجه سانتیگراد بوده ودرشرایط رطوبت نسبی بالا حتی دربرگ های خشک فعالیت عامل بیماری زیاداست.

مدیریت:

-جمع اوری و حذف بقایای الوده محل زمستان گذرانی

-استفاده از ارقام مقاوم

-ایجاد نورکافی

-کنترل بیولوژیگی بااستفاده ازقارچAmpelomyces Quisqualis  بانام تجاری AQ10

-سم پاشی باقارچکش های بنومیل یاکاپیتان در زمان میوه دهی

سوختگی برگ توت فرنگی عامل بیماری:Diplocarpon earlianum   

این  بیماری در هوای گرم شدت دارد.خیس بودن سطح برگ به مدت بیش از12ساعت وهمچنین درجه حرارت 27الی30درجه سانتیگراد زمینه رابرای بیماری مستعد می کند.علائم درابتدا به صورت لکه های مجزا بی شکل ودراندازه های مختلف است.درسطح فوقانی برگ لکه ها به رنگ صورتی تاقرمز است که در صورت شدت الودگی گیاه سوخته به نظر می رسد.لکه ها 6الی 15روز پس از الودگی ظاهر می شوند.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-جمع اوری بقایای گیاهی الوده

-تهویه مناسب و نورکافی

-استفاده از نشاءهای سالم

-کنترل علف های هرز

-کنترل شیمیایی باسموم مناسب ازقبیل تیوفانات متیل

سوختگی برگ وپوسیدگی میوه توت فرنگی عامل بیماری:Phomopsis obsurans

یکی از بیماری های مهم اندام های هوایی است.لکه های اولیه برروی پهنک برگ کروی شکل ودارای حاشیه قرمز رنگ است.لکه ها درکنار رگبرگ هابه صورت V شکل است که قسمت پهن ان به طرف لبه برگ میباشد.لکه های صورتی رنگ وابسوخته برروی میوه ظاهرشده که به مروربزرگ وبه رنگ قهوه ای تاقهوه ای تیره در مرکزباحاشیه قهوه ای روشن در می ایند.قسمت وسط بافت الوده به تدریج سخت می شود.

مدیریت:

-استفاده از نشاءهای عاری از بیماری

-کاشت درخاک دارای زهکش وتهویه مناسب

-حذف علف های هرز

-استفاده از قارچکش های کاپیتان یاایپرودیون

لکه برگی معمولی عامل بیماری:Mycosphaerella fragariae

علائم درابتدابه صورت لکه های کوچک کروی به رنگ ارغوانی تا قرمزودرسطح فوقانی برگ تشکیل می شود.ناحیه مرکزی لکه ها به تدریج به رنگ خاکستری تاسیاه درامده درحالی که کناره ها صورتی رنگ باقی می ماند.درصورت بالابودن رطوبت ودرجه حرارت لکه های زرد رنگ بدون حاشیه به وجود می ایند.بیشترین درصد الودگی درصورت وجود دمای 27الی33درجه سانتی گرادومدت زمان خیس بودن سطح برگ به مدت 4الی6ساعت است.

مدیریت:

-ایجادشرایط مطلوب درگلخانه شامل نوردهی مناسب تهویه خوب

-ارقام مقاوم

-رعایت بهداشت زراعی

-استفاده ازقارچکش های مناسب مانندکلروتالونیل دراوایل رشدوتکرار سم پاشی به فاصله 10الی 14روز

انتراکنوز عامل بیماری:Colletotrichum spp

دوفرم مهم بیماری پوسیدگی طوقه وپوسیدگی میوه می باشند.لکه های اولیه به صورت نقاط کوچک وقهوه ای رنگ روی ساقه رونده ودمبرگ ظاهر می شوند.الودگی در مواردی باعث ایجادشکاف درساقه شده ودرصورت الوده شدن دمبرگ وساقه رونده کل گیاه خشک می شود.لکه های روی میوه به حالت ابسوخته وسفیدرنگ بوده که پس از گسترش به رنگ خاکستری روشن تاقهوه ای تغییرمی یابند.میوه های الوده به حالت خشک ومومیایی درامده به صورت اویزان برروی بوته باقی می مانند.

مدیریت:

-استفاده ازبوته های سالم

-استفاده ازمالچ پلاستیکی دربین ردیف ها

– جمع اوری وازبین بردن میوه های الوده

-کنترل شیمیایی بااستفاده ازقارچکش ها حفاظتی اززمان گل تابرداشت میوه با سمومی مانندکاپیتان

کپک یا پوسیدگی خاکستری توت فرنگی  عامل بیماری:Botrytis cinerea

یکی ازبیماری های مهم بخصوص درشرایط گرم ومرطوب است.عامل بیماری گل ومیوه را الوده می کند.الودگی درقسمت انتهایی میوه شروع شده وبه سایربخش ها گسترش می یابد.بافت گیاه درناحیه الوده نرم وابکی خواهدبود.میوه روی بوته به حالت خشک ومومیایی باقی می ماند.گسترش بیماری دردرجه حرارت 20الی 30درجه سانتی گرادورطوبت نسبی بالا می باشد.بررسی نشان  داده که الودگی میوه در مرحله گلدهی بوده ولی علائم درزمان تشکیل میوه ظاهر می شود.

مدیریت:

-رعایت فاصله کاشت مناسب

-دقت درزمان ومیزان کوددهی

-پوشاندن بین ردیف ها بامالچ جهت عدم تماس میوه باخاک

-نوردهی وزهکش مناسب

-برداشت به موقع

-جمع اوری بوته های الوده وازبین بردن ان ها

-کنترل شیمیایی باسموم مناسب مانند کاپیتان وتیرام

پوسیدگی چرمی عامل بیماری:Phytophthora cactorum

بالابودن رطوبت درزمان برداشت موجب بروز الودگی تاسطح50 درصدمی گردد.قارچ عامل بیماری خاکزی بوده که درحالت معمول میوه را الوده می کند ولی گاهی الودگی گل وپوسیدگی طوقه نیز گزارش شده است.درمیوه نارس وسبزنواحی الوده شده به صورت قهوه ای تیره ویاسبزبا حاشیه قهوه ای دیده می شود.

مدیریت :

-کاشت نشاءدرخاک دارای زهکش مناسب

-استفاده از مالچ پلاستیکی دربین ردیف ها وبوته ها

-کنترل بیولوژیکی به وسیله باکتریSerratia plymuthica  قبل از کاشت

-استفاده ازقارچکش های ریدومیل یا الیت

پوسیدگی ابکی میوه عامل بیماری:Rhizopus stolonifer

پوسیدگی ابکی میوه یک بیماری پس ازبرداشت ودرحین انبرداری است.لکه های ابسوخته وتغییررنگ یافته برروی میوه به وجود می ایند.میوه به سرعت نرم ولهیده می شود.عامل بیماری ازطریق زخم وارد میوه می شود.

مدیریت:

-انتقال سریع میوه برداشت شده به سردخانه

-برداشت میوه درصبح زود

-اقدامات بهداشتی ازقبیل جلوگیری اززخمی شدن میوه

پژمردگی ورتیسلیومی عامل بیماری:Verticillium albo-atrum

ازعوامل مهم درمحدود کردن کاشت توت فرنگی است.قارچ عامل بیماری دوام بالایی در خاک داشته وتا25 سال درخاک می ماند.اولین علائم دربوته های تازه کاشته شده ودرزمان تولید ساقه های رونده ظاهرمی شود.درگیاهان الوده برگ های مسن تروخارجی تر خشک شده،می افتند و درلبه ها وبین رگبرگها به رنگ زردتاقهوه ای تیره در می ایند.بوته های کاملا الوده کوتوله مانده وبرگ های کوچک وزردرنگ تولید می کنند.درجه حرارت مناسب برای قارچ 12الی30درجه بوده که دمای بهینه 21الی24درجه است.

مدیریت:

-کاشت درشرایط بانورکافی وزهکش مناسب

-ارقام مقاوم وبوته های سالم

-اجتناب ازمصرف بی رویه کود ازته

-ضدعفونی خاک قبل از کاشت با کلروپیکرین33% ومتیل بروماید66%

پوسیدگی طوقه ناشی ازفیتوفترا عامل بیماری:Phytophthora spp

ازبیماری های مهم توت فرنگی می باشد.درابتدابوته ها وبرگ ها کوچک می شوند.پژمردگی ناگهانی بوته های الوده منجربه مرگ ناگهانی کل بوته درمدت زمانی کوتاه می شود. دربرش عرضی ناحیه الوده طوقه،خطوط قهوه ای رنگ بافت نکروزه دیده می شود.بالاترین میزان خسارت درمرحله گلدهی تابرداشت به چشم می خورد.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-استفاده ازبوته های سالم

-زهکشی مناسب خاک

-ضدعفونی خاک بامتیل بروماید،تلون یاکلروپیکرین قبل ازکاشت

پوسیدگی مغزریشه(ریشه قرمز) عامل بیماری:Phytophtora fragariae

درزمان گلدهی،برگ های جوان به رنگ سبز-ابی وبرگ های مسن تر به رنگ زرد،نارنجی یاقرمز خواهندبود.ریشه الوده انشعابات فرعی کمتری دارد.ناحیه خارجی ریشه سفیدرنگ باقی می ماند،ولی چنانچه مقطع طولی ازریشه پوسیده گرفته شود،قسمت اوندی به صورت نوار قرمزتاقهوه ای دیده می شود.الودگی در7الی25درجه رخ می دهد.

مدیریت:

-زهکشی مناسب خاک

-استفاده ازبوته های سالم

-کنترل شیمیایی قبل از کاشت

پوسیدگی طوقه وریشه (بلایت جنوبی) توت فرنگی عامل بیماری:Sclerotium rolfsii

عامل بیماری گیاه رادرمحل تماس باسطح خاک مورد حمله قرارداده وبا الوده کردن ریشه وطوقه موجب مرگ ناگهانی بوته می شود.لکه های قهوه ای تیره بر روی ساقه یاطوقه زیرسطح خاک به وجود می ایندکه تشخیص انها سخت است.قارچ به صورت سختینه روی بقایای محصول باقی می ماند.

مدیریت:

-اقدامات بهداشتی ازقبیل حذف بقایاوبوته های الوده

-اجتناب از کشت درخاک دارای سابقه بیماری

-ضدعفونی خاک قبل از کاشت گیاه

ب-بیماری های باکتریایی

لکه برگی زاویه دار عامل بیماری:Xanthomonas fragariae

علائم برروی اندام های مختلف گیاه ظاهرمیشود.دربرگ ها لکه های ابسوخته وکوچک درسطح تحتانی برگ ایجادمیشود. لکه هادرحالت معمول به رنگ سبزتیره می باشند ولی به تدریج به رنگ قرمز تا قهوه ای ودرمواردی به فرم نکروزه در می ایند.

مشخصه بیماری،وجودزخم های شفاف دربرابرتابش نور وزخم هایی به رنگ تیره درمعرض انعکاس نور است.درجه حرارت 20سانتی گراددر روزبرای فعالیت باکتری مناسب است.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-حذف بقایای گیاه الوده

پژمردگی باکتریایی توت فرنگی عامل بیماری:Ralstonia solanacearum

این بیماری در روی نشاءها ایجاد می شود.باکتری به تعدادی ازسلول های اوندچوبی نشاءهای جوان حمله می کندکه دراین موارد بافت های پارانشیمی راترجیح می دهد،درنتیجه حفره های بزرگ ناشی ازتجزیه توسط لیزین که مملوازسلول های باکتری هستند تشکیل می شوند.

مدیریت:

-کاشت بوته های سالم

-نوردهی،تهویه وزهکشی مناسب

-استفاده از کودازته فقط درزمان کاشت

-رعایت فاصله مناسب کاشت

ج-بیماری های ویروسی

ویروس پیسک توت فرنگی(( SMOV

نشانه های بارزبیماری شفاف شدن رگبرگ ها،وجودلکه های فاقد مرزمشخص وکوتولگی بوته است.بابالارفتن درجه حرارت محیط،علائم بیماری کاهش می یابد.ویروس پس ازایجاد الودگی دربرگ ها،مزوفیل،اپیدرم،اوند ابکش وسیتوپلاسم درسراسر گیاه گسترش می یابد.این ویروس ازطریق مکانیکی وپیونده قابل انتقال بوده،ولی قابلیت انتقال بابذروتماس گیاه الوده باسالم گزارش نشده است.

مدیریت:

-استفاده ازبوته های سالم

-ارقام مقاوم

ویروس رگبرگ نواری(SVBV)

علائم در برگ های اولیه به صورت نوارهای کلروتیک درامتداد رگبرگ های اصلی ودردوسطح برگ به وجود می اید.درحالت الودگی خفیف،رگبرگ ها به صورت شفاف تا زرد رنگ در می ایند.ناقل ویروس شته توت فرنگی بوده که پس ازکسب ویروس تاهشت ساعت توانایی انتقال رادارد.

مدیریت:

-استفاده ازنشاءهای سالم وگواهی شده

-مبارزه باشته ناقل مناسب ترین روش کنترل است.

د-بیماری های ناشی از نماتودها

نماتودهای شاخه وبرگ عامل بیماری:A.ritzemabosi-Aphelenchoides faragariae

بوته های الوده کوتوله ودارای رشداندک بوده، اندازه برگ های جوان کوچکتراز معمول است که به رنگ متمایل به قرمز درمی اید. بدشکلی جوانه ها وگل ازدیگرعلائم است.چرخه بیماری حدود 15 روز است.

مدیریت:

-جمع اوری وسوزاندن بقایای الوده

-استفاده ازنشاهای گواهی شده وسالم

-استفاده ازتیمارحرارتی با اب گرم

-استفاده ازارقام مقاوم

-سم پاشی باپاراتیون به صورت محلول پاشی

نماتودهای ریشه گرهی عامل بیماری:Meloidogyne spp

این نماتود به شدت خسارتزا بوده وگاهی اوقات بوته توت فرنگی را از بین می برد.نماتود ریشه گرهی در زمان خشکی هوا خسارت بیشتری وارد می کند.این نماتود درخاک های سنگین خسارت کمتری دارد.نماتود های ماده وتخم های تولید شده توسط ان ها در زیر استرئومیکروسکوپ روی سطح ریشه های الوده قابل تشخیص اند.

مدیریت:

-ازمایش خاک قبل از کاشت

-ضدعفونی خاک گلخانه قبل ازکاشت در صورت وجود الودگی

-استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک

-استفاده از ارقام مقاوم

-حذف و سوزاندن بوته های شدیدا آلوده

نماتود های مولد زخم ریشه عامل بیماری:P.pratensisوP.penetrans

علائم عمومی شامل کوتولگی ،زردی کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.مشخصه بارز وجود لکه ها یا زخم های نکروزه بر روی ریشه است. لکه های اولیه کوچک و قهوه ای رنگ بوده که ضمن تخریب لایه کورتکس ریشه ،موجب کاهش رشد ان می شوند.

مدیریت:

-جلوگیری از وارد امدن تنش به گیاهان وایجاد شرایط مناسب جهت رشد

-استفاده از اب گرم به مدت 10-30 دقیقه جهت تیمار ریشه

نماتود های خنجری عامل بیماری:Xiphinema spp

این نماتود ها انگل سطحی ریشه بوده که به عمق 4 تا 5 سلولی اپیدرم و کورتکس رخنه کرده وسبب ایجاد زخم های قهوه ای متمایل به قرمز در روی ریشه می شوند.این نماتود ها نیز گاهی باعث ایجاد گال های انتهایی در نوک ریشه ها می شوند.تغذیه نماتود ها از ریشه باعث کاهش حجم سیستم ریشه می شود که این امر موجب توقف رشد گیاه و کاهش تولید ساقه رونده می گردد.

علائم شامل کوتولگی ،زردی،کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.

مدیریت:

-تیمار حرارتی همانند نماتود های مولد زخم ریشه

-تقویت رشد گیاه

بیماری های فیزولوژیک

بد شکلی میوه ها یکی از علائم متداول در گلخانه ها ی توت فرنگی است که دلایلی از جمله گرده افشانی ضعیف،تهویه نامناسب،رطوبت بالا و نور کم اشاره نمود.عدم استفاده مناسب واصولی از کودها وعناصرغذایی نیز موجب افت عملکرد و کاهش کیفیت میوه می شود.بنابر این لازم است با انجام آزمایش ،میزان نیاز به عناصر تغذیه ای پر مصرف و کم مصرف را تعیین نموده و بر اساس نتایج نسبت به کوددهی و تقویت گیاه اقدام نمود.

بخش دوم : آفات توت فرنگی

زنجرک های برگی توت فرنگی

گونه های متعلق به جنس های Aphrodes وEuscelis  افات مهمی می باشند زیرا بیماری گلبرگ سبز را انتقال می دهند.ساقه های رونده وبسترها را با استفاده از یک حشره کش مناسب درچند نوبت به فواصل دو هفته محافظت نمایید.

سوسک های توت فرنگی

اغلب سوسک های خاکزی Carabidae  شکارگر حشرات و مهره داران کوچک بوده ولی چندین گونه و بطور برجسته سوسک بذر توت فرنگی با نام علمی Harpalus rufipes و سوسک های خاکزی توت فرنگی با نام های Pterostichus madidus و pterostichus melanarius وگیاهخوار یا تغذیه کنندگان اختصاصی از بذور می باشند و قادرند به میوه های در حال رسیدن توت فرنگی آسیب بزنند.

مدیریت:

-بستر های توت فرنگی وهمچنین علف های هرز را درفصل پاییز با حذف بوته های مسن وبقایای گیاهی دیگر تمییز نمایید.

-میوه های نا سالم ودر حال پوسیدن را جمع اوری وحذف نمایید.

-برخی زنبورهای پارازیت قادر به کنترل سوسک ها می باشند که با پارازیته کردن تخم ها موجب کاهش جمعیت ان ها می گردند.

-استفاده از برخی سموم در خاک (کاربوفان) موجب کنترل لاروهای این سوسک ها می شوند.

طوقه خوارهای توت فرنگی

سه گونه Aristotelia fragaria ,Tyloderma fragaria ,Synanthedon bibionipennis با ایجاد دالان و اسیب به طوقه موجب ضعیف وخشک شدن بوته های توت فرنگی می شوند.در گونه سوم ،لارو طوقه گیاه را تو خالی می کند،به طوری که قسمتی یا همه گیاه خشک می شود.پس از تفریخ تخم،لاروها بلافاصله به طرف طوقه می خزند وداخل مغز طوقه را سوراخ می کنند.

مدیریت:

-این افات اساسا به واسطه حمل گیاهان هلوده انتشار می یابند،بنابراین باید در انتقال نشاء دقت نمود وبوته های الوده را حذف کرد.

-کشت های جدید بوته های سالم به ندرت مورد تهاجم قرار می گیرند.بنابراین کشت های الوده وبوته های وحشی مجاورت کشت های جدید را از بین می برد.

سن های لیگوس Lineolaris spp

فعالیت تغذیه ای پوره این افت می تواند کاهش میوه را در طیف خسارتی از خیلی اندک تا 100 درصد غیر قابل فروش در بر داشته باشد.استانه اقتصادی خسارت،وجود حداقل دو پوره در هر بوته می باشد.سن های لیگوس عامل بدشکلی میوه های توت فرنگی می باشند.اغلب قهوه ای شدن بذر های عقیم نشانه خوبی از خسارت سن لیگوس است.

مدیریت:

-کنترل علف های هرز خسارت و تعداد سن ها را کاهش می دهد.

-استفاده از حشره های شکارگر مانند سن های Geocoris و Nabies در کنترل این سن ها موثر است.

-ضرورت مبارزه شیمیایی بعد از مشخص کردن تعداد پوره های موجود آذین،در اوایل مرحله تولید گل تعیین می شود.

سرخرطومی جوانه توت فرنگی Anthonomus signatus

این آفت با سوراخ کردن جوانه های گل توسط خرطوم بلند خود از گرده های نارس تغذیه می کند.حشره ماده یک تخم داخل جوانه رسیده قرار داده و سپس جوانه را به صورت حلقه ای می برد واز باز شدن جوانه ممانعت می کند و ان را در اختیار لارو قرار می دهد.جوانه های مورد تهاجم به صورت اویزان روی گیاه باقی مانده یا روی زمین می افتند.

مدیریت:

-شخم عمیق بستر های قدیمی بلافاصله بعد از برداشت

-سرکشی مرتب بوته ها ودر صورت لزوم مبارزه شیمیایی

برگ خوار توت فرنگی Ancylis comptuna

این آفت متعلق به گروهی از بیدها می باشد.برگ های توت فرنگی با تارهای تنیده شده توسط آفت به بالا لوله شده و تا می خورند. لارو با تنیدن تارهای ریز موجب تا خوردن برگچه ها از قسمت رگبرگ اصلی می شوند.لارو تنها از اپیدرم تغذیه می کند،اما تغذیه مداوم باعث می شود که برگچه های داخلی قهوه ای و خشک شوند.

مدیریت:

-این آفت به تهاجم پارازیتوئیدها از راسته Hymenoptera وDiptera بسیار حساس می باشد واینها جمعیت آفت را زیر سطح آستانه اقتصادی خسارت نگه می دارد.

شته ریشه توت فرنگی Aphis forbest

این شته بیشتر در محل هایی که مورچه ها وجود دارند فعالیت می کند.مورچه ها از شته ها محافظت کرده و باعث گرایش شته به فعالیت بر روی ریشه های توت فرنگی می شوند.در مقابل مورچه ها بیشتر غذای خود را از شیره گیاهی دفع شده توسط شته ها بدست می آورند.این شته در اطراف طوقه بوته های توت فرنگی زندگی کرده و از ساقه های برگ دار وجوان و جوانه های توسعه یافته زندگی می کند.زمانی که شته ها تکثیر می یابند توسط مورچه ها شناسایی شده وبه قسمت ریشه انتقال می یابند.در اینجا شته ها با مکیدن شیره گیاهی از بافت ریشه تغذیه می کنند،بطوری که بوته توت فرنگی به شدت ضعیف می شود.بوته های مورد تهاجم علائمی از قبیل کاهش رشد،برگ های رنگ پریده و کوچک ومیوه های خشک است.

مدیریت:

-با کنترل مورچه ها از طریق شخم عمیق در ابتدای دوره رشد می توان از جمعیت شته ها کاست.

-سموم شته کش جمعیت های روی قسمت هوایی گیاه را کاهش می دهند اما بر روی جمعیت های درون خاک و روی ریشه اثر کمی دارند.

برداشت توت فرنگی  :

برداشت توت فرنگی در مزرعه بایستی صبح یا عصر انجام شود در مواقعی از روز که هوا خنک تر است صورت گیرد و میوه کاملاً قرمز شده باشد و بایستی بلافاصله پس از برداشت محصول را خنک بسته بندی نموده و به بازار مصرف ارسال کرد. در ارقام گلخانه ای هم در طول سال بطور مرتب برداشت انجام می شود. بهتر است میوه را همراه با کمی از دم برداشت کرده تا موقع برداشت به میوه فشاری وارد نیایید . به علت آسیب پذیری شدید میوه ، باید آن را در جعبه های کم عمق بسته بندی نمود و در حین حمل و نقل کاملا مراقب آنها بود .

برداشت و بسته بندی ( با تشکر از نیشتمان کریمیان ) :

کاهش ضایعات توت فرنگی :
آیا می دانید که توت فرنگی یکی از فساد پذیرترین میوه ها می باشد؟ آیا می دانید که توت فرنگی دارای فعالیتهای متابولیکی بسیار زیادی است؟
آیا می دانید تمام کسانی که در مراحل مختلف ، از برداشت توت فرنگی تا حمل به بازارهای فروش فعالیت می کنند، بدون آنکه متوجه باشند می توانند به محصول صدمه بزنند؟
توت فرنگی از فساد پذیرترین میوه ها بوده وباید در حالت کاملاً رسیده برداشت شود. فعالیتهای بسیار زیاد متابولیکی توت فرنگی می تواند باعث از بین رفتن آن حتی بدون حضور عوامل فاسد کننده گردد.
ساختار توت فرنگی طوری است که آن را در مقابل فساد آسیب پذیر می سازد، این محصول دارای لایه پوششی بسیار نازک ونرمی بوده که به آسانی از بین می رود، همچنین گوشت میوه نرم است وان را در مقابل ضربه و فشار بسیار آسیب پذیر می سازد.
صدمات وارد شده ابتدا باعث نرمی توت فرنگی شده، سپس مکان مناسبی را برای حمله عوامل بیماری زا فراهم می سازد. فعالیت های متابولیکی زیاد و حساسیت میوه به آسیب دیدگی و فساد میکروبی ، به صاحبان مزارع توت فرنگی هشدار می دهدکه در برداشت توت فرنگی نهایت دقت را به عمل آورند.
نقش دما  در توت فرنگی :
آیا می دانید دما از مهم ترین عوامل کاهش یا افزایش فساد توت فرنگی در مزعه و انبار است؟ دما مهم ترین عامل در کاهش یا افزایش فعالیت هایی است که به فساد وگندیدگی توت فرنگی منجر می شوند، شدت تنفس توت فرنگی بسیار بالا است و دمای هوا می تواند نقش کاهشی یا افزایشی در تنفس داشته باشد. نگهداری توت فرنگی در دمای صفر درجه سانتی گراد بیشترین انبار مانی( سالم ماندن در انبار) را برای این محصول به همراه دارد، در صورتی که دمای توت فرنگی از صفر به 10 درجه سانتی گراد برسد، سرعت فساد میوه چند برابر می شود، و قرار گرفتن توت فرنگی بعد از برداشت در جلو آفتاب و گرمای حدود 30 درجه سانتی گراد بیشترین صدمه را به توت فرنگی وارد می سازد
 نقش کنترل کیفی :
آیا می دانید که تولید کنندگان توت فرنگی باید مفهوم کنترل کیفی را از تولید در محل مزرعه تا تحویل به بازار د قیقاً رعایت کنند؟
کنترل کیفی در توت فرنگی شامل مراحلی است که از مزرعه شروع شده و تا عرضه محصول به بازار ادامه دارد. در مزعه باید محصول درجه یک با کیفیت بالا انتخاب شود و در مرحله برداشت و پس از آن نیز از هرگونه فشار وصدمه رساندن به توت فرنگی باید اجتناب کرد. هرگونه تاخیر در سرد کردن محصول، سرعت فساد پذیری میوه را چند برابر می کند، قرار گرفتن محصول در بسته بندی مناسب و حمل محصول در شرایط مطلوب نیز می تواند به کامل نمودن مسئله کنترل کیفی کمک نماید.
نقش عوامل بیماری زای قارچی در توت فرنگی :
عوامل بیماری زای قارچی ازنقش مهمی در آلودگی میوه های توت فرنگی به عهده دارند. مهم ترین قارچ آلوده کنند توت فرنگی کپک خاکستری می باشد ، کپک خاکستری از بدو تشکیل غنچه های گل می تواند وارد اندام اولیه تشکیل میوه شود و تا زمان رسیدگی میوه آنجا بماند و یا در زمان نرم شدن یا صدمه خوردن میوه وارد آن شده و در داخل یا روی میوه فعالیت تخریبی خود را آغاز نماید. این کپک ها در هنگام بارندگی وهوای مرطوب صدمه بیشتری وارد می سازند. این بیماری در هوای گرم فعالیت بهتری دارد و در دمای نزدیک صفر هم به فعالیت خود با شدت کمتری ادامه می دهد.
عامل بماری قارچی دیگری که در دماهای بالاتر صدمات بسیار جدی تری به توت فرنگی وارد می سازد ریزوپوس نام دارد که فعالیت این قارچ در دمای 5 درجه سانتی گراد محدود می شود. رعایت بهداشت در مزرعه ، جلوگیری ز تماس میوه با خاک مرطوب، اجتناب از آسیب دیدگی میوه ، درجه بندی وحذف میوه های آلوده وآسیب دیده ، کنترل دما ورطوبت نسبی و در شرایط ویژه استفاده از مقدار زیاد گاز کربنیک در هنگام حمل ونقل می تواند خراب شدن و یا شدت فساد میوه را کاهش دهد.

نقش آسیب دیدگی :
توت فرنگی به صدمات وآسیب دیدگی های جدی در مراحل برداشت و بسته بندی بسیار حساس است. بسیاری از تولید کنندگان و به خصوص برداشت کنندگان میوه، از اهمیت این صدمه به ظاهر ساده آگاه نیستند و نمی دانند که یک عمل مکانیکی ساده در یک دوره زمانی چند ساعته چه بسا که شرایط بسیار بدی را برای شروع فعالیت های تخریبی و گندرویی روی میوه مهیا می کند.
توت فرنگی همچنین در اثر استفاده از جعبه های نا مناسب ، پرکردن بیش از حد جعبه ها ، تماس لبه های تیز جعبه با میوه به دلیل فشار و نیز در زمان انتقال دچار صدمات فراوانی می گردد. در انتخاب جعبه و انتخاب وسیله حمل ونقل مناسب می تواند از بروز نرمی و له شدگی و به دنبال آن شروع فعالیت کپک خاکستری جلوگیری نماید.
نقش میزان رطوبت و کاهش آب میوه:
توت فرنگی در زمان رسیدگی پر آب می باشد که این مسئله به شادابی ظاهر و طراوت و بازار پسندی میوه بسیار کمک می کند.
تاخیر در برداشت و نگهداری توت فرنگی در فضای گرم و دور از محیط انباری سرد ، منجر به از دست دادن آب میوه شده و با از دست دادن آب ، ظاهر میوه پلاسیده و از میزان بازار پسندی آن به شدت کاسته می شود.
برداشت به موقع محصول، سرد کردن سریع، کاهش دمای میوه و افزایش رطوبت نسبی انبار تا سطح 90 و95 درصد، می تواند شادابی میوه را در زمان نگهداری حفظ کرده و از پلاسیدگی و آلوده شدن آن جلوگیری نماید.

نقش برداشت و درجه بندی توت فرنگی:

توت فرنگی را در زمان برداشت همراه کاسبرگ آن برداشت می کنند ، کاسبرگ مانند محافظی در میزان ماندگاری توت فرنگی نقش مثبت ایفا می کند.معمولاً دم میوه را با چخش آن در بین انگشت شصت و اشاره ، بدون آن که به میوه صدمه ای برسد قطع می کنند. میوه را بایستی به آرامی در جعبه قرار دارد، در حین برداشت میوه های رسیده ای که 75 درصد سطح آنها رنگ گرفته است برداشت می شوند. در این زمان معمولاً میوه هایی را که از لحاظ شکل و رنگ و اندازه یکنواخت هستند، در جعبه ها می چینند و میوه های صدمه دیده و آلوده را حذف می کنند. برداشت کنندگان باید در هنگام برداشت از صدمه رساندن و لگد کردن بوته و میوه ها خود داری کنند ، تا کیفیت برداشت میوه در چین بعدی حفظ گردد.
درجه بندی توت فرنگی:
مجموعه عملیات درجه بندی توت فرنگی شامل : تمیز کردن ، جداسازی میوه های صدمه دیده و معیوب، جداسازی بر مبنای فاکتور های کیفیتی مانند: سالم بودن، ریزی ودرشتی، میزان رسیدگی ورنگ گرفتگی انجام می پذیرد. گاهی درجه بندی می تواند بر مبنای صنایع مصرف کننده این محصول باشد، که در این صورت میوه های بدون کاسبرگ ریز یا درشت انتخاب خواهند شد ، این عملیات قبل از بسته بندی انجام می پذیرد.
بسته بندی توت فرنگی:
اگر بسته بندی توت فرنگی درظرف های کوچک انجام شود ، کار درجه بندی پیشاپیش باید انجام گرفته و سپس روانه سردخانه گردد، ولی اگر محصول به صورت فله و توسط تونل سرد کننده در بنامه سرد کردن قرار دارد، بهتر است که درجه بندی تئت فرنگی به بعد از سرد کردن اولیه موکول گردد.
از بسته بندی محصول چه انتظاری داریم؟
1.    حفاظت و نگهداری محتویات بسته
2.    تسهیل و تسریع در جابجایی محصول
3.    تبلیغ ارزش غذایی محصول و محل تولید روی بسته
4.    رعایت سفارشات مشتری و حجم میوه مورد نظر
5.    جذابیت وبهداشت بسته بندی
6.    قابلیت تهویه محصول
7.    رعایت مسائل زسیت محیطی
بنابراین می توان گفت : نصف ارزش محصول به نحوه بسته بندی آن است. در بسته بندی توت فرنگی به عنوان یک میوه ظریف و آسیب پذیر ، انتظار این است که در داخل بسته بندی سلامت وبهداشت توت فرنگی حفظ شده و تهویه مناسب صورت گیرد ، همچنین میوه ها روی هم فشار نیاورده و بسته بندی ها نیز طوری باشد که فشاری بر روی یکدیگر نداشته باشند. معمولاً در مصارف تازه خوری از بسته بندی های کوچک یک کیلوئی و کمتر استفاده کرده و در برنامه مصارف فرآوری میوه در گارگاه صنایع تبدیلی از بسته بندیهای 5تا 6 کیلوئی استفاده می گردد.

اهمیت سرد کردن اولیه:
با وجودی که مکرراً توصیه می شود که تولیدکنندگان توت فرنگی میوه را در ساعت خنک روز برداشت کنند ، اما صاحبان مزارع به ناچار و تحت تاثیر مسائل کارگری غالباً نمی توانند این موضوع را رعایت کنند. بنابراین میوه اغلب در ساعتی برداشت می شود که با درجه حرارت گرم محیط هم دما شده و به دلیل شدت بالای تنفس در توت فرنگی ، محصول از همان ساعت اولیه دچار مشکل و شروع فعالیتهای متابولیکی زیان آور می گردد، ناچاراً استفاده از انبارهای تخصصی سرد کننده محصول امری اجتناب ناپذیر جلوه می کند.
سرد کردن سزیع محصول توت فرنگی بلافاصله بعد از برداشت ، عملیاتی مستقل از مسئله نگهداری در سرد خانه است. سالن های سرد کردن اولیه محصول به وسائل وتجهیزات ویژه ای نیاز دارند، برای بالا بردن قابلیتهای نگهداری محصولات فسادپذیر مانند توت فرنگی و تمشک انجام عملیات سرد کردن اولیه قبل از حمل ونقل ونگهداری در سرد خانه یا عرضه محصول به بازار مصرف ، از ضروریات می باشد. در این روش از آب سرد ، یخ و هوای سرد و تبخیر سطحی در خلا استفاده می کنند ، مناسبترین روش، استفاده از جریان هوای سرد به طور سریع می باشد. در جریان سریع هوای سرد سرعت انتقال حرارت از محصول زیاد بوده و سرعت سرد کردن بالا می رود در ضمن هوای سرد فشار لازم برای نفوذ در بسته ها و جعبه ها دارا بوده و سطح تماس مناسبی نیز با میوه ها خواهد دشت.
شرایط انبارهای سردخانه ای توت فرنگی:
انبار سرد به مکانی گفته می شود که درجه حرارت آن بالاتر از نقطه انجماد محصول انباری باشد ، این درجه حرارت معمولاً از منفی 2 تا مثبت 16 درجه سانتی گراد متغیر است. استفاده از انبارهای سرد مناسب ترین روش نگهداری میوه محسوب می شود ، در این روش طعم و بافت ارزش تغذیه ای و سایر خصوصیات محصول نسبت به سایر روشهای نگهداری از جمله انجماد، خشک کردن ، نگهداری به وسیله مواد شیمیایی و نگهدارنده، کمتر تغیر می نماید. اصول واساس کار انبارهای سرد بر این استوار است که با سرد کردن محصول در حد نقطه انجماد در زمان نگهداری، هرگونه فساد میکروبی، شیمیائی وفیزیکی کاملاً کند شده وقدرت انبارمانی میوه بالا می رود.
حداکثر زمان نگهداری مفید برای توت فرنگی یک تا دوهفته در دمای حدود مثبت دو درجه و رطوبت نسبی 90 درصد می باشد، باید متوجه بود که استفاده از دماهای پائین تر موجب از بین رفتن کیفیت و انجماد توت فرنگی می شود. در رطوبت پایین، محصول آب خود را از دست داده و پلاسیده وپژمرده می شود وآب موجود در توت فرنگی به صورت بخار از لایه های میانی سلول خارج شده و تبخیر می گردد، وچون توت فرنگی توان کافی برای جلوگیری از تعرق را ندارد لذا آب از قسمتهای پر آب آن به صورت بخار خارج می شود. د.ره نگهداری مفید محصول در سرد خانه بستگی به عوامل وشرایط مختلف نظیر شدت تنفس، میزان رطوبت نسبی، درجه حرارت انبار، میزان آسیب مکانیکی وارد شده به میوه ومیزان خلوص هوا و نور دارد.

مدیریت کنترل و کاهش ضایعات توت فرنگی :
به طور کلی در یک برنامه ریزی سیستمیک و کامل برای کاهش ضایعات توت فرنگی باید تمام موارد را رعایت نمود. در این برنامه ریزی ابتدا کارهایی را که قبل از برداشت توت فرنگی می توان انجام داد ، مطابق برنامه زمان بندی در دستور کار قرار داده و تیمارهای پیش از برداشت را می توان از زمان نگهداری محصول در مزرعه در نظر گرفت:
1.    باید از زمان صحیح برداشت مطمئن بود ، ساعات خنک روز و اول صبح بهترین اوقات است.
2.    برداشت صحیح توت فرنگی نکته بسیار مهمی است ، در زمان برداشت باید سلامت گل آذین ( مجموعه گل ها) را بعد از برداشت تکه حبه ها در نظر داشت و در وهله دوم در هنگام برداشت از فشار دادن میوه خودداری نمود. در وهله سوم همراه بودن کاسبرگ نکته مهمی است و در نهایت مراقبت از سایر بوته ها در میزان عملکرد و کیفیت آن حائز اهمیت است.

3.    می توان در برنامه ریزی صحیح برای تغذیه گیاه به مسائل کیفی بعد آن بعد از برداشت توجه بیشتری نمود ، می دانیم که استفاده از کودهای پتاسه می تواند در کیفیت و مزه توت فرنگی تاثیر مثبتی داشته باشد ، همچنین استفاده از ترکیبات کلسیمی در استحکام بافت میوه بسیار نقش بالائی دارند، به همین منظور استفاده از سولفات کلسیم در کشت های توت فرنگی رایج است. در سالهای اخیر آزمایشاتی بر روی تاثیر کلرید کلسیم بر روی برگ ومیوه انجام گرفته که نتایج کار تاثیر مثبت کلرید کلسیم را روی میزان ماندگاری توت فرنگی نشان داده و از رشد کپک خاکستری هم جلوگیری نموده ولی روی مزه میوه تاثیر منفی داشته است، میزان مصرف محلول کلرید کلسیم در یک هکتار مزرعه توت فرنگی 20 کیلوگرم در هر نوبت می باشد.
4.    می توان قبل از برداشت توت فرنگی از ترکیبات قارچ کش استفاده نمود، این ترکیبات باید دارای دوره سمیت کوتاه باشند تا اثر سمیت آنها قبا از مصرف کاملاً از بین رفته باشد.یکی از افتخارات محصول توت فرنگی در استان کردستان ارگانیک بودن آن است ، بنابراین تا جایی که امکان داشته باشد باید از مصرف این سموم خودداری کرد ، سموم قارچ کش که تا کنون مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از: متامکسان ، ایپدودین و کاپ تانول که هفته ای یک بار در زمان گلدهی و تکامل میوه مورد استفاده قرار می گیرند.

5.    در هنگام بسته بندی توت فرنگی باید از هرگونه صدمه رساندن و فشار دادن میوه جداً خودداری گردد، متعاقب هرنوع صدمه وآسیبی فعالیتهای متابولیکی افزایش پیدا کرده و حمله عوامل بیماری زا از همان نقطه شروع می گردد. پس از برداشت توت فرنگی می توان با انجام دادن یک سری کارها میزان ضایعات توت فرنگی را کاهش داد. این موارد عبارتند از:
•    دادن سرما اولیه به توت فرنگی از نکات کلیدی در نگهداری آن است قبلاً بیان نمودیم که توت فرنگی در زمان برداشت هم دمای محیط است و سرعت تنفس آن هم بسیار بالاست ، دمای هوا می تواند سرعت فعالیتهای آنزیمی و تنفس را بالا ببرد که هردو در جهت تخریب ساختمان و بافت توت فرنگی عمل می کنند، بنابراین سرد کردن اولیه می تواند در مدت کوتاهی این نعالیت ها را بسیار کند نماید.برای دادن سرمای اولیه در یک روش از اتاق های مخصوص تحت خلا وپاشش آب استفاده می شود ، در این روش در اثر تبخیر آب گرمای محصول گرفته می شود . در روش دیگر محصول را در معرض هوای سرد و پرفشار سیستم های خنک کننده قرار می دهند. همچنین در روش دیگری ازآب سرد استفاده می کنند ، که در این روش به علت تغیر در کیفیت ظاهری حبه ها بسیار مورد استفاده نیست.
•    بعضی از کارگاه های فرآوری برای نگهداری طولانی مدت توت فرنگی آن را منجمد کرده و در سرد خانه های زیر صفر نگهداری می کنند ، توت فرنگی یعد از منجمد شدن مانند سایر میوه ها قابلیت تازه خوری را نخواهد داشت.
•    در بعضی از انواع بسته بندی که در آنها از پوشش های نازک ،پلی وینیل کلراید استفاده می شود از کاهش وزن و از دست رفتن آب میوه جلوگیری شده و کیفیت میوه حفظ می گردد ، پوشش های نازک پی وی سی دارای خاصیت کشش پذیری مناسب و نفوذ پذیری قابل کنترل هستد ، این پوشش ها باعث افزایش دی اکسید کربن شده و در زیر آن میزان اکسیژن پائین می یابد و این امر در کاهش تنفس توت فرنگی نقش داشته و دوام آن را افزایش می دهد.
•    برای نگهداری توت فرنگی می توان از انبارهایی که هوای آنها قابل کنترل است نیز استفاده نمود. توت فرنگی از میوه هایی است که مقدار بالای دی اکسید کربن را به راحتی تحمل می کند برعکس کاهش اکسیژن باعث بد طعمی و بد مزگی میوه می شود.
6.    ازبهترین روش های مبارزه با عوامل زنده آلوده کننده استفاده از روشهای بیولوژیکی است در حال حاضر یک ترکیب استخراج شده از قارچ بنام پیرول نیترین به عنوان یک ماده ضد قارچ در افزایش عمر انبار داری توت فرنگی استفاده می شود.
7.    تکنیک دیگری که امروزه در ضد عفونی کردن مواد غذایی و میوه وسبزی از جایگاه مناسبی برخوردار است استفاده از پرتو تابی اشعه گاما در روی ترکیبات دیواره میوه هاست.
8.    روش بسیار مناسبی که برای نگهداری میوه توت فرنگی مرسوم گردیده استفاده از ترکیبات فرار عصاره توت فرنگی است. اخیراً ثابت گردیده که ترکیبات معطر استخراج شده از عصاره توت فرنگی می توانند در کنترل فساد قارچی میوه بعد از برداشت موثر باشد.
9.    از مهمترین و کارسازترین روشهای کاهش ضایعات توت فرنگی در سطح دنیا توجه به صفت سفتی بافت توت فرنگی در بنامه اصلاح نبات است. خوشبختانه امروزه محققان این محصول ارقام بسیار مناسبی با درجه سفتی بالا را به بازار عرضه نموده اند که از جمله این ارقام می توان به رقم سلوا، کامراسو و مرک اشاره نمود. این ارقام در بسته بندی و حمل ونقل و ماندگاری بیشتر نتایج قابل قبولی را از خود نشلن داده اند.

خبر 🙁 یکشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۱ ) با ابداع بسته بندي جديد نانويي محققان ايراني، عمر توت فرنگي را سه برابر كردند- ایسنا

محققان گروه اقتصاد و تکنولوژي نانوذرات جهاد دانشگاهي واحد تربيت مدرس موفق شدند با همکاری يك شرکت نانوفناوري با به کارگیری فناوری نانو در بسته بندی محصول توت فرنگی، ماندگاری این محصول را تا سه برابر افزایش دهند.

زهرا ذاکری، مدیر طرح با اعلام اين مطلب به خبرنگار فناوري ايسنا افزود: با توجه به این که مهم ترین مشکل توت فرنگی کاران استان گلستان مدت کوتاه ماندگاری محصول است، تولید بسته بندی مناسب که بتواند میزان ماندگاری را افزایش دهد، تاثیر قابل توجهی بر افزایش توان قیمت گذاری کشاورزان، کاهش قدرت واسطه های محصولات کشاورزی، بهبود توزیع درآمد، کاهش فقر و سایر شاخص‌های اقتصادی-رفاهی کشاورزان دارد. به عنوان نمونه کشاورزان استان گلستان برای هر کیلو محصول توت فرنگی در سال 91 به طور متوسط دو هزار تومان دریافت کردند. در صورتی که میانگین قیمت در تهران حداقل شش هزار تومان به ازای هر کیلو بوده است.

ماندگاری بیشتر محصول این امکان را به کشاورزان می دهد که محصول خود را در استان های دیگر به فروش برسانند و اگر فقط بتوانند 50 درصد از شکاف قیمتی موجود را به خود اختصاص دهند درآمدشان حدود 140 درصد افزایش می یابد.

وي خاطرنشان كرد: بسته بندی های جدید از نظر شکل ظاهری شفاف بوده و تفاوت زیادی با ظروف معمول ندارد، لذا کشاورزان به راحتی می توانند از آن استفاده کنند. در این نوع بسته بندی ذرات نانو به صورت یک شبکه درآمده و به صورت یک سد در مقابل نفوذ هوا و آلودگی ها عمل می کنند.

ذاکری، تصريح كرد: بسته بندی تهیه شده کاملاً با محیط زیست سازگار بوده و هیچ گونه آلودگی زیست محیطی را به دنبال نخواهد داشت.

وي خاطرنشان كرد: اين تحقيق کاربردي برای سایر محصولات کشاورزی نیز در حال انجام است.

پرورش توت فرنگی در باغچه خانه ( پرورش توت فرنگی در منزل ) : به زودی
نکات پرورش توت فرنگی در آپارتمان : به زودی
کاشت و پرورش توت فرنگی در گلدان : به زودی

بوستان – bostane.ir

منابع : pkyco.com – agri-es.ir – bostane.ir – isna.ir

1.    تفصلی، عنایت الله ، 1380، نشریه ترویجی شماره 16 کشت توت فرنگی ، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه شیراز
2.    دانش پژوه، محمد علی ، 1380، بررسی وکشت توت فرنگی ، انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد
3.    رادنیا، حسین،  1379، کمبود مواد غذایی در نباتات زراعی ، انتشارات سازمان جهاد کشاورزی
4.    سالار دینی ، علی اکبر و مسعود مجتهدی، 1382، اصول تغذیه گیاه، مرکز نشر دانشگاهی
5.    شرافتیان ، داریوش، 1382، آماده سازی توت فرنگی برای مصارف تازه خوری، انتشارات خانیران
6.    کرمی ، فرهاد، 1384، روشهای کاهش ضایعات توا فرنگی ، انتشارت تهران